Sezai55
New member
İşitme Engelliler ve Aileleri Derneği Lider Yardımcısı Onur Cantimur, Türkiye’de birinci sefer Türk Lisan Kurumu’nun 2007’de düzenlediği Birinci Türk İşaret Lisanı Çalıştayı ile 7 Haziran’ın Türk İşaret Lisanı Bayramı olarak kutlanmaya başladığını hatırlatarak, birinci işitme engelliler okulunun 1889’da Sağır ve Dilsizler Okulu olarak Hamidiye Ticaret Mektebi bünyesinde açıldığını lisana getirdi.
Türk İşaret Lisanı için lisans seviyesinde eğitim programı bulunmadığını, yalnızca yüksek lisans seviyesinde eğitim olduğunu belirten Cantimur, şu ayrıntıları paylaştı:
“Milli Eğitim Bakanlığına bağlı Halk Eğitim Merkezleri tarafınca 120 saatlik birinci kurda temel bağlantı seviyesinde işaret lisanı veriliyor. İkinci kur olarak 200 saatte orta seviyede eğitim veriliyor. 200 saatlik bu kursu alanlar ‘eğitmen’ ve ‘tercüman’ olmaya hak kazanıyor. Bir kaç ay İngilizce kurslarına giderek ‘mütercim tercüman’ olunamayacağı üzere halk eğitim kursları ile de işaret lisanı tercümanı ve eğitmen olunamaz. Bu kurslarda işaret lisanı kursları 120+200 saat yerine Avrupa Lisan Portfolyosu tarafınca standardize edilen A1, A2, B1, B2, C1 ve C2 olarak seviyelendirilmelidir. B1 ve üzeri işaret lisan yeterliliğine sahip bireyler işaret lisanı eğitmeni ve tercümanı olabilmelidir. İşaret lisan yeterliliği YÖK ve MEB iş birliğinde standart hale getirilebilir. Eğitmenlik evrakı alanların alanda, derneklerde tecrübe kazanmadan eğitim vermemesi gerekiyor. Yetişmiş insan kaynağı oluşturulması üzerine bir hareket planı, siyaset evrakının acilen hazırlanması gerekmektedir”
Cantimur, lisan farklılıklarının bilinmesi ve işaret lisanının öbür lisanlar üzere gayret isteyen bir lisan olduğunun anlaşılması gerektiğini vurgulayarak, “Ankara, İstanbul üzere farklı şiveler var. Bilmeyen eğitmenler, codalar yahut sağırlar eğitim almış olanlara bu işaret yanlış diyebiliyor. MEB müfredatına bağlı olarak eğitim veriliyor. Fakat farklılıkları da bilmek kıymetli, nasıl ki bizler kelamlı lisanda her insanın İstanbul Türkçesi konuşmasını beklemiyorsak şiveler, yöresel farklılıklar sağır toplumunun da kültürel kıymetleridir. Bilgi kirliliği yaygın, müzik çevirilerinden işaret lisanı öğrenilmemesi gerekiyor. Her önüne gelenin işaret lisanı müzik görüntüsü çekmesi yanlış işaretleri yaygınlaştırıyor” diye konuştu.
“İŞARET LİSANI BİR ANADİL, BİREBİR VAKİTTE İNSAN HAKKI”
Onur Cantimur, üniversitede işaret lisanı ile ders veren sağır akademisyen Hasan Dikyuva’nın anadili olan işaret lisanında tez savunması yapamadığına değinirken, “ABD’de yalnızca sağır öğrencilerin kabul edildiği Gallaudet Üniversitesi’nde işaret lisanı ile tez savunması yapılmaktadır. İşaret lisanı bir anadil olup bununla birlikte insan hakkıdır. Bu durum hem de ‘fırsat eşitliği’ sağlanmaması manasına da gelmektedir” dedi.
Mevzuatın halk eğitimde işaret lisanı eğitmenliği için ön lisans mezunu olma kuralı koştuğunu belirten Cantimur, “halbuki sağırların birden fazla özel eğitim meslek lisesi mezunu olup ortalarında üniversiteye erişebileni az. İşaret lisanı kurslarında evvela işaret lisanı sertifikası olan işaret lisanı yeterliliğine sahip işitme engelliler nazaranv almalıdır. İşitme engelliler için ön lisans koşulu lise mezunu olma kuralına dönüştürülebilir” görüşünü lisana getirdi.
“TÜRK İŞARET LİSANI YALNIZCA KURSLARLA ÖĞRENİLEBİLECEK BİR LİSAN DEĞİL”
İşaret lisanı eğitim kitabı çıkaracak olanların, Türk İşaret Lisanı Bilim ve Onay Heyetine (TİDBO) müracaatı ve kitapların TİDBO onayından geçmesi gerektiğini anlatan Cantimur, Türk İşaret Dili’nin yalnızca kurslarla öğrenilecek bir lisan olmadığını vurguladı.
Cantimur, Halk Eğitim Merkezlerinde işaret lisanı eğitmenlerinin yeterliliği ve kendilerini şimdiki tutup tutmadıklarının denetim edilmesi gerektiğinin altını çizerek, “Bu sistemin bir gibisi Adalet Bakanlığında uzman alımı sırasında yapılmaktadır. Temel uzmanlık eğitiminin alınmasını mecburî tutan bakanlık 3 senede 1 eğitim alma, sertifika yenileme zaruriliği getirmiştir” dedi.
Özel eğitim okullarına atanan öğretmenlerin hayli güzel düzeyde işaret lisanı bilmeleri gerektiğine işaret eden Cantimur, “Müdüründen öğretmenine, memurundan hizmetlisine kadar işaret lisanını düzgün bilmeleri hem erişilebilirlik birebir vakitte çocukların bir birey olduğunu hissetmeleri açısından kıymetli. Hakikaten ülkemizin 2007 yılında imzalayıp 2009’da onaylayarak taraf olduğu BM Engelli Hakları Kontratının Eğitim başlıklı 24. unsuru 4. fıkrasında işaret lisanını bilen öğretmenlerin işe alınması gerektiği vurgulanmaktadır” diye konuştu.
Türk İşaret Lisanı için lisans seviyesinde eğitim programı bulunmadığını, yalnızca yüksek lisans seviyesinde eğitim olduğunu belirten Cantimur, şu ayrıntıları paylaştı:
“Milli Eğitim Bakanlığına bağlı Halk Eğitim Merkezleri tarafınca 120 saatlik birinci kurda temel bağlantı seviyesinde işaret lisanı veriliyor. İkinci kur olarak 200 saatte orta seviyede eğitim veriliyor. 200 saatlik bu kursu alanlar ‘eğitmen’ ve ‘tercüman’ olmaya hak kazanıyor. Bir kaç ay İngilizce kurslarına giderek ‘mütercim tercüman’ olunamayacağı üzere halk eğitim kursları ile de işaret lisanı tercümanı ve eğitmen olunamaz. Bu kurslarda işaret lisanı kursları 120+200 saat yerine Avrupa Lisan Portfolyosu tarafınca standardize edilen A1, A2, B1, B2, C1 ve C2 olarak seviyelendirilmelidir. B1 ve üzeri işaret lisan yeterliliğine sahip bireyler işaret lisanı eğitmeni ve tercümanı olabilmelidir. İşaret lisan yeterliliği YÖK ve MEB iş birliğinde standart hale getirilebilir. Eğitmenlik evrakı alanların alanda, derneklerde tecrübe kazanmadan eğitim vermemesi gerekiyor. Yetişmiş insan kaynağı oluşturulması üzerine bir hareket planı, siyaset evrakının acilen hazırlanması gerekmektedir”
Cantimur, lisan farklılıklarının bilinmesi ve işaret lisanının öbür lisanlar üzere gayret isteyen bir lisan olduğunun anlaşılması gerektiğini vurgulayarak, “Ankara, İstanbul üzere farklı şiveler var. Bilmeyen eğitmenler, codalar yahut sağırlar eğitim almış olanlara bu işaret yanlış diyebiliyor. MEB müfredatına bağlı olarak eğitim veriliyor. Fakat farklılıkları da bilmek kıymetli, nasıl ki bizler kelamlı lisanda her insanın İstanbul Türkçesi konuşmasını beklemiyorsak şiveler, yöresel farklılıklar sağır toplumunun da kültürel kıymetleridir. Bilgi kirliliği yaygın, müzik çevirilerinden işaret lisanı öğrenilmemesi gerekiyor. Her önüne gelenin işaret lisanı müzik görüntüsü çekmesi yanlış işaretleri yaygınlaştırıyor” diye konuştu.
“İŞARET LİSANI BİR ANADİL, BİREBİR VAKİTTE İNSAN HAKKI”
Onur Cantimur, üniversitede işaret lisanı ile ders veren sağır akademisyen Hasan Dikyuva’nın anadili olan işaret lisanında tez savunması yapamadığına değinirken, “ABD’de yalnızca sağır öğrencilerin kabul edildiği Gallaudet Üniversitesi’nde işaret lisanı ile tez savunması yapılmaktadır. İşaret lisanı bir anadil olup bununla birlikte insan hakkıdır. Bu durum hem de ‘fırsat eşitliği’ sağlanmaması manasına da gelmektedir” dedi.
Mevzuatın halk eğitimde işaret lisanı eğitmenliği için ön lisans mezunu olma kuralı koştuğunu belirten Cantimur, “halbuki sağırların birden fazla özel eğitim meslek lisesi mezunu olup ortalarında üniversiteye erişebileni az. İşaret lisanı kurslarında evvela işaret lisanı sertifikası olan işaret lisanı yeterliliğine sahip işitme engelliler nazaranv almalıdır. İşitme engelliler için ön lisans koşulu lise mezunu olma kuralına dönüştürülebilir” görüşünü lisana getirdi.
“TÜRK İŞARET LİSANI YALNIZCA KURSLARLA ÖĞRENİLEBİLECEK BİR LİSAN DEĞİL”
İşaret lisanı eğitim kitabı çıkaracak olanların, Türk İşaret Lisanı Bilim ve Onay Heyetine (TİDBO) müracaatı ve kitapların TİDBO onayından geçmesi gerektiğini anlatan Cantimur, Türk İşaret Dili’nin yalnızca kurslarla öğrenilecek bir lisan olmadığını vurguladı.
Cantimur, Halk Eğitim Merkezlerinde işaret lisanı eğitmenlerinin yeterliliği ve kendilerini şimdiki tutup tutmadıklarının denetim edilmesi gerektiğinin altını çizerek, “Bu sistemin bir gibisi Adalet Bakanlığında uzman alımı sırasında yapılmaktadır. Temel uzmanlık eğitiminin alınmasını mecburî tutan bakanlık 3 senede 1 eğitim alma, sertifika yenileme zaruriliği getirmiştir” dedi.
Özel eğitim okullarına atanan öğretmenlerin hayli güzel düzeyde işaret lisanı bilmeleri gerektiğine işaret eden Cantimur, “Müdüründen öğretmenine, memurundan hizmetlisine kadar işaret lisanını düzgün bilmeleri hem erişilebilirlik birebir vakitte çocukların bir birey olduğunu hissetmeleri açısından kıymetli. Hakikaten ülkemizin 2007 yılında imzalayıp 2009’da onaylayarak taraf olduğu BM Engelli Hakları Kontratının Eğitim başlıklı 24. unsuru 4. fıkrasında işaret lisanını bilen öğretmenlerin işe alınması gerektiği vurgulanmaktadır” diye konuştu.