BenMelek
New member
Başkan Biden, Beyaz Saray’a girmeden çok önce ABD-İsrail ilişkilerini yakın dost ilişkileriyle karşılaştırmıştı. “Birbirimizi seviyoruz” dedi, “ve birbirimizi delirtiyoruz.”
Amerika Birleşik Devletleri ve İsrail şu anda, çoğunlukla yakın ama çoğu zaman çalkantılı 75 yıllık ortaklıklarının, birbirlerini çıldırttıkları aşamalarından birindeler.
Başbakan Binyamin Netanyahu’nun yargıyı kontrol altına alma girişimi, paketinin ilk bölümünü Pazartesi günü İsrail parlamentosundan geçirirken, yaygın protestolara ve Bay Biden’ın tekrarlanan uyarıcı hikayelerine meydan okurken, en son tartışma konusu haline geldi.
Bu anın özelliği, anlaşmazlığın, silah satışları, İran’ın nükleer programı, toprak iddiaları veya İsrailliler ile Filistinliler arasında uzun süredir devam eden barış çabaları gibi genellikle anlaşmazlıklara neden olan dış politika ve ulusal güvenlik meseleleriyle hiçbir ilgisi olmamasıdır. Bunun yerine, İsrail içindeki tamamen iç mesele, yani Orta Doğu’nun demokrasinin tek tarihi kalesinde güç dengesi ve özgürlüğün geleceği.
Dostlar arasındaki gerilimler, iki müttefikin ortak çıkarları paylaştığı diğer alanlarda işbirliğini karmaşık hale getirdi. Bay Biden aylarca Bay Netanyahu’yu Washington’a davet etmeyi reddetti ve en azından alt düzey yetkililer arasında bazı görüşmeleri engelledi. Başkan geçen hafta yumuşadı ve bu yıl Amerika Birleşik Devletleri’nde henüz belirlenmemiş bir yer ve zamanda buluşmayı kabul etti. Ancak daha sonra, başbakan yolsuzluktan yargılanıyor olmasına rağmen Netanyahu’nun mahkemelerin yetkilerini sınırlama çabaları hakkındaki fikrini değiştirmediğini açıkça belirttiği iki basın açıklaması yapmak zorunda kaldı.
Gösterilerin son aylarında hafta sonu yüzbinlerce protestocuyu İsrail sokaklarına çeken başbakanın planına ilişkin tartışma, artan partizanlığın Amerika’nın İsrail’e verdiği desteği aşındırma tehdidi oluşturduğu bir zamanda, ABD’deki Yahudi cemaatine de sıçradı.
Ülkedeki en büyük Ortodoks Yahudi kuruluşlarından biri olan Ortodoks Birliği’nin kamu politikası yönetici direktörü Nathan J. Diament, “Merkezin solundaki insanlar genellikle merkezin sağındakilere göre bu konuda daha fazla endişeli veya üzgün” dedi.
“Amerikan Ortodoks toplumunda, temel perspektifleri reformlarla aynı fikirde olan veya reformları destekleyen birçok insan var,” diye ekledi, cemaatinin siyasi olarak daha muhafazakar olma eğiliminde olduğunu, ancak “hala sürecin yarattığı bölünmeden endişe ediyor.”
Yine de, o ve diğer uzun süreli savunucular ve analistler, ABD ile İsrail arasındaki ilişkinin devam edeceğinden emin olduklarını söylediler. Liberal Demokrat bir kongre üyesi İsrail’i “ırkçı bir devlet” olarak nitelendirdikten sonra, Temsilciler Meclisi ezici bir çoğunlukla aksini ilan eden bir kararı kabul etti. Geçen hafta Kongre’nin ortak oturumu öncesinde Başkan Isaac Herzog’un konuşmasını sadece bir avuç Demokrat boykot etti ve diğerlerinin çoğu onu ayakta alkışladı.
Washington Yakın Doğu Politikası Enstitüsü’nün yönetici direktörü Robert B. Satloff, adalet planı konusundaki anlaşmazlığın İsrail içinde “yüzyılın çatışması” olduğunu, ancak ABD ile ilişkileri herhangi bir derin şekilde etkilemediğini söyledi. “Bu biraz tartışmalı” dedi. “Tarihsel olarak, bu bir ABD-İsrail krizinin yakınından bile geçmiyor.” Bunun yerine, “Bu gerçekten bir aile anlaşmazlığı” dedi.
Amerika Birleşik Devletleri ve İsrail, 1948’de Yahudi devletinin kurulmasından ve Başkan Harry S. Truman tarafından tanınmasından bu yana dünyadaki en yakın ortaklıklardan birine sahip oldu. Ancak çatışma, başından beri ilişkinin DNA’sındaydı. Her cumhurbaşkanı – İsrail’in en sadık destekçisi bile – bir zamanlar İsrail başbakanlarıyla ters düşmüştür.
İsrail’i tanımasına rağmen, Bay Truman, iki halefi gibi devletin yeni saldırı silahlarını satmayı reddetti. Dwight D. Eisenhower, 1956 Süveyş Krizi’nden sonra İsrail güçlerini Mısır’dan çekilmeye zorladı. Ronald Reagan, İsrail’in Suudi Arabistan’a yüksek teknolojili uçak satışına karşı yürüttüğü lobi faaliyetlerine öfkelenmişti. George HW Bush, İsrail’in yerleşim planlarına o kadar karşıydı ki, 10 milyar dolarlık konut kredisi üzerindeki garantileri askıya aldı.
Bay Netanyahu, son birkaç on yılda birçok anlaşmazlığın merkezinde yer aldı. 1990’da Dışişleri Bakan Yardımcısı iken, Amerika Birleşik Devletleri’ne yönelik alenen eleştirisi, hoşnutsuz Dışişleri Bakanı James A. Baker III’ün Bay Netanyahu’yu Dışişleri Bakanlığı’ndan atmasına neden oldu. Bay Netanyahu başbakan olduğunda, Bill Clinton 1996’daki ilk görüşmelerinden sonra o kadar ertelendi ki, daha sonra danışmanlarına, “Buradaki süper güç kim?” diye sordu.
Hiçbir zaman samimi olmayan Barack Obama ve Bay Netanyahu, İsrail liderinin ABD’nin İran’la nükleer anlaşma müzakere etme çabalarını ağır bir şekilde eleştirdiği ortak bir Kongre oturumunda yaptığı konuşmada daha da yabancılaştı. İsrail’e jeopolitik alışveriş listesindeki hemen hemen her şeyi vermek için elinden geleni yapan Donald J. Trump bile, önce Netanyahu ile ilhak konusundaki anlaşmazlık nedeniyle ve daha sonra İsrail’in 2020 seçim zaferi için Biden’ı tebrik etmesi üzerine sonunda Bay Netanyahu’dan ayrıldı.
Bay Biden’ın Bay Netanyahu ile ilişkisi yıllardır zor. Bay Biden bir keresinde Bay Netanyahu’ya takma adının yazılı olduğu bir fotoğraf verdiğini söylemişti: “Bibi, söylediğin hiçbir şeye katılmıyorum ama seni seviyorum.” Ancak Biden daha sonra kendisinin ve Netanyahu’nun “hala arkadaş” oldukları konusunda ısrar etti.
Bazı yönlerden, Bay Biden’ın İsrail’e yaklaşımı modern seleflerinden farklıydı. İsrail’in Filistinlilerle olan ihtilafına iki devletli bir çözüm için Amerika’nın desteğini yeniden teyit ederken, Bay Biden on yıllardır barış görüşmeleri yapmayan ilk başkan, kısa vadede başarı ihtimalinin olmadığının farkına varıyor.
Filistinlilere taviz verilmesi yönündeki Amerikan baskısına uzun süredir içerleyen Bay Netanyahu için tek başına bu bile bir rahatlama olmalıydı. Ancak Bay Netanyahu, Bay Biden’ın İran’la yeni bir nükleer anlaşma müzakere etme çabalarına yönelik eleştirisinde açık sözlüyken, Bay Biden, Bay Netanyahu’nun kabinesini şimdiye kadar gördüğü “en aşırılardan biri” olarak nitelendirdi.
En son hassas nokta ise mevzuat değişiklikleri oldu. Başkan Yardımcısı Kamala Harris, geçtiğimiz ay İsrail’in 75. yıldönümü münasebetiyle ülkenin Washington’daki büyükelçiliğinde yaptığı konuşmada, ortak değerleri – “bağımsız yargı”yı anlatan sadece iki kelimeyle Bakan Eli Cohen’in planı okumadığını bile söylemesine neden oldu. Muhalefet lideri Yair Lapid geçtiğimiz günlerde “Bay Netanyahu yüzünden ABD artık bizim en yakın müttefikimiz değil” diye yakındı.
Yine de Bay Satloff, Bay Biden’ın İsrail lideriyle “kavga etmeye hazır” olmadığını düşündüğünü söyledi – bu da geçen haftaki davete yol açtı. “Bence hükümet, cumhurbaşkanlığı toplantısını reddetme taktiğinin geçerliliğini yitirdiği sonucuna vardı” dedi.
Yine de Bay Biden, yargının yeniden yapılandırılması paketini pek iyi düşünmüyor ve geçen hafta Haberler köşe yazarı Thomas L. Friedman’ı Oval Ofis’e çağırarak Bay Netanyahu’nun “burada mümkün olan en geniş fikir birliğini araması” gerektiğini söyleyecek kadar ileri gidiyor. Pazar günü, Axios’a yaptığı açıklamada, “Mevcut yargı reformu önerisi daha az değil, daha fazla ayrılığa yol açacak gibi görünüyor” dedi.
Danışmanlar, Bay Biden’ın bir müttefikin iç siyasetinde belirli bir sonucu etkilemeye çalışmadığı konusunda ısrar ediyorlar. Ulusal güvenlik danışmanı Jake Sullivan, başkanın yalnızca “makul ama doğrudan” tavsiyeler verdiğini söyledi.
Bay Sullivan, geçen hafta Colorado’daki Aspen Güvenlik Forumu’na katıldıktan sonra verdiği kısa bir röportajda, “Bu bizim dikte etmemiz veya ders vermemizle ilgili değil,” dedi. “Bu, ilişkimizin temelinin ortak demokratik değerlerimiz olduğuna güçlü bir şekilde inanmamızla ilgili.”
Diğer Demokratlar da bir arkadaşla tartmanın uygun olacağını söylediler. Bir Delaware Demokratı ve Biden’ın yakın bir müttefiki olan Senatör Chris Coons, kitlesel sokak protestolarının “İsrail’deki seçilmiş liderler için bir uyarı işlevi görmeli ve umarım onları düşündüreceklerini” söyledi.
Ancak bazı Cumhuriyetçiler, Bay Biden’ı iç siyasi bir meseleye karışmakla suçladı. Dış İlişkiler Komitesi kıdemli Cumhuriyetçi Idaho’dan Senatör James E. Risch, “Belki adalet sistemi hakkında daha fazla şey biliyor ve İsrail halkına ne yapması gerektiğini söylemek konusunda kendini rahat hissediyor” dedi. “Bunun, Yüksek Mahkeme için nasıl oy kullanacağımızı bize burada söylemelerinden daha uygun olduğunu düşünmüyorum.”
Amerikan Yahudi cemaatinde mesele, Tel Aviv ve Kudüs sokaklarında olduğu kadar şevk uyandırmadı.
Manhattan’daki bir reform sinagogu olan Village Temple’ın baş hahamı Diana Fersko, “Yahudi örgütlenme dünyasına çok dahil olanlar, önerilen yargı reformu tarafından kesinlikle harekete geçirildi, ancak bunun Amerikan Yahudi cemaatini genel olarak kavradığını düşünmüyorum” dedi.
Anti-Semitizm üzerine bu yaz çıkacak bir kitabın yazarı olan Haham Fersko, meselenin karmaşık olduğunu ve İsrail ile Amerikan toplumları arasındaki derin farklılıklara dikkat çektiğini söyledi. “Yahudi Amerikan topluluğunun aşırı derecede dahil olması gerektiğini düşünmüyorum” dedi. Ancak İsrail Devleti’nin bir yol bulacağına kesinlikle inanmamız gerektiğini düşünüyorum” dedi.
Amerika Birleşik Devletleri ve İsrail şu anda, çoğunlukla yakın ama çoğu zaman çalkantılı 75 yıllık ortaklıklarının, birbirlerini çıldırttıkları aşamalarından birindeler.
Başbakan Binyamin Netanyahu’nun yargıyı kontrol altına alma girişimi, paketinin ilk bölümünü Pazartesi günü İsrail parlamentosundan geçirirken, yaygın protestolara ve Bay Biden’ın tekrarlanan uyarıcı hikayelerine meydan okurken, en son tartışma konusu haline geldi.
Bu anın özelliği, anlaşmazlığın, silah satışları, İran’ın nükleer programı, toprak iddiaları veya İsrailliler ile Filistinliler arasında uzun süredir devam eden barış çabaları gibi genellikle anlaşmazlıklara neden olan dış politika ve ulusal güvenlik meseleleriyle hiçbir ilgisi olmamasıdır. Bunun yerine, İsrail içindeki tamamen iç mesele, yani Orta Doğu’nun demokrasinin tek tarihi kalesinde güç dengesi ve özgürlüğün geleceği.
Dostlar arasındaki gerilimler, iki müttefikin ortak çıkarları paylaştığı diğer alanlarda işbirliğini karmaşık hale getirdi. Bay Biden aylarca Bay Netanyahu’yu Washington’a davet etmeyi reddetti ve en azından alt düzey yetkililer arasında bazı görüşmeleri engelledi. Başkan geçen hafta yumuşadı ve bu yıl Amerika Birleşik Devletleri’nde henüz belirlenmemiş bir yer ve zamanda buluşmayı kabul etti. Ancak daha sonra, başbakan yolsuzluktan yargılanıyor olmasına rağmen Netanyahu’nun mahkemelerin yetkilerini sınırlama çabaları hakkındaki fikrini değiştirmediğini açıkça belirttiği iki basın açıklaması yapmak zorunda kaldı.
Gösterilerin son aylarında hafta sonu yüzbinlerce protestocuyu İsrail sokaklarına çeken başbakanın planına ilişkin tartışma, artan partizanlığın Amerika’nın İsrail’e verdiği desteği aşındırma tehdidi oluşturduğu bir zamanda, ABD’deki Yahudi cemaatine de sıçradı.
Ülkedeki en büyük Ortodoks Yahudi kuruluşlarından biri olan Ortodoks Birliği’nin kamu politikası yönetici direktörü Nathan J. Diament, “Merkezin solundaki insanlar genellikle merkezin sağındakilere göre bu konuda daha fazla endişeli veya üzgün” dedi.
“Amerikan Ortodoks toplumunda, temel perspektifleri reformlarla aynı fikirde olan veya reformları destekleyen birçok insan var,” diye ekledi, cemaatinin siyasi olarak daha muhafazakar olma eğiliminde olduğunu, ancak “hala sürecin yarattığı bölünmeden endişe ediyor.”
Yine de, o ve diğer uzun süreli savunucular ve analistler, ABD ile İsrail arasındaki ilişkinin devam edeceğinden emin olduklarını söylediler. Liberal Demokrat bir kongre üyesi İsrail’i “ırkçı bir devlet” olarak nitelendirdikten sonra, Temsilciler Meclisi ezici bir çoğunlukla aksini ilan eden bir kararı kabul etti. Geçen hafta Kongre’nin ortak oturumu öncesinde Başkan Isaac Herzog’un konuşmasını sadece bir avuç Demokrat boykot etti ve diğerlerinin çoğu onu ayakta alkışladı.
Washington Yakın Doğu Politikası Enstitüsü’nün yönetici direktörü Robert B. Satloff, adalet planı konusundaki anlaşmazlığın İsrail içinde “yüzyılın çatışması” olduğunu, ancak ABD ile ilişkileri herhangi bir derin şekilde etkilemediğini söyledi. “Bu biraz tartışmalı” dedi. “Tarihsel olarak, bu bir ABD-İsrail krizinin yakınından bile geçmiyor.” Bunun yerine, “Bu gerçekten bir aile anlaşmazlığı” dedi.
Amerika Birleşik Devletleri ve İsrail, 1948’de Yahudi devletinin kurulmasından ve Başkan Harry S. Truman tarafından tanınmasından bu yana dünyadaki en yakın ortaklıklardan birine sahip oldu. Ancak çatışma, başından beri ilişkinin DNA’sındaydı. Her cumhurbaşkanı – İsrail’in en sadık destekçisi bile – bir zamanlar İsrail başbakanlarıyla ters düşmüştür.
İsrail’i tanımasına rağmen, Bay Truman, iki halefi gibi devletin yeni saldırı silahlarını satmayı reddetti. Dwight D. Eisenhower, 1956 Süveyş Krizi’nden sonra İsrail güçlerini Mısır’dan çekilmeye zorladı. Ronald Reagan, İsrail’in Suudi Arabistan’a yüksek teknolojili uçak satışına karşı yürüttüğü lobi faaliyetlerine öfkelenmişti. George HW Bush, İsrail’in yerleşim planlarına o kadar karşıydı ki, 10 milyar dolarlık konut kredisi üzerindeki garantileri askıya aldı.
Bay Netanyahu, son birkaç on yılda birçok anlaşmazlığın merkezinde yer aldı. 1990’da Dışişleri Bakan Yardımcısı iken, Amerika Birleşik Devletleri’ne yönelik alenen eleştirisi, hoşnutsuz Dışişleri Bakanı James A. Baker III’ün Bay Netanyahu’yu Dışişleri Bakanlığı’ndan atmasına neden oldu. Bay Netanyahu başbakan olduğunda, Bill Clinton 1996’daki ilk görüşmelerinden sonra o kadar ertelendi ki, daha sonra danışmanlarına, “Buradaki süper güç kim?” diye sordu.
Hiçbir zaman samimi olmayan Barack Obama ve Bay Netanyahu, İsrail liderinin ABD’nin İran’la nükleer anlaşma müzakere etme çabalarını ağır bir şekilde eleştirdiği ortak bir Kongre oturumunda yaptığı konuşmada daha da yabancılaştı. İsrail’e jeopolitik alışveriş listesindeki hemen hemen her şeyi vermek için elinden geleni yapan Donald J. Trump bile, önce Netanyahu ile ilhak konusundaki anlaşmazlık nedeniyle ve daha sonra İsrail’in 2020 seçim zaferi için Biden’ı tebrik etmesi üzerine sonunda Bay Netanyahu’dan ayrıldı.
Bay Biden’ın Bay Netanyahu ile ilişkisi yıllardır zor. Bay Biden bir keresinde Bay Netanyahu’ya takma adının yazılı olduğu bir fotoğraf verdiğini söylemişti: “Bibi, söylediğin hiçbir şeye katılmıyorum ama seni seviyorum.” Ancak Biden daha sonra kendisinin ve Netanyahu’nun “hala arkadaş” oldukları konusunda ısrar etti.
Bazı yönlerden, Bay Biden’ın İsrail’e yaklaşımı modern seleflerinden farklıydı. İsrail’in Filistinlilerle olan ihtilafına iki devletli bir çözüm için Amerika’nın desteğini yeniden teyit ederken, Bay Biden on yıllardır barış görüşmeleri yapmayan ilk başkan, kısa vadede başarı ihtimalinin olmadığının farkına varıyor.
Filistinlilere taviz verilmesi yönündeki Amerikan baskısına uzun süredir içerleyen Bay Netanyahu için tek başına bu bile bir rahatlama olmalıydı. Ancak Bay Netanyahu, Bay Biden’ın İran’la yeni bir nükleer anlaşma müzakere etme çabalarına yönelik eleştirisinde açık sözlüyken, Bay Biden, Bay Netanyahu’nun kabinesini şimdiye kadar gördüğü “en aşırılardan biri” olarak nitelendirdi.
En son hassas nokta ise mevzuat değişiklikleri oldu. Başkan Yardımcısı Kamala Harris, geçtiğimiz ay İsrail’in 75. yıldönümü münasebetiyle ülkenin Washington’daki büyükelçiliğinde yaptığı konuşmada, ortak değerleri – “bağımsız yargı”yı anlatan sadece iki kelimeyle Bakan Eli Cohen’in planı okumadığını bile söylemesine neden oldu. Muhalefet lideri Yair Lapid geçtiğimiz günlerde “Bay Netanyahu yüzünden ABD artık bizim en yakın müttefikimiz değil” diye yakındı.
Yine de Bay Satloff, Bay Biden’ın İsrail lideriyle “kavga etmeye hazır” olmadığını düşündüğünü söyledi – bu da geçen haftaki davete yol açtı. “Bence hükümet, cumhurbaşkanlığı toplantısını reddetme taktiğinin geçerliliğini yitirdiği sonucuna vardı” dedi.
Yine de Bay Biden, yargının yeniden yapılandırılması paketini pek iyi düşünmüyor ve geçen hafta Haberler köşe yazarı Thomas L. Friedman’ı Oval Ofis’e çağırarak Bay Netanyahu’nun “burada mümkün olan en geniş fikir birliğini araması” gerektiğini söyleyecek kadar ileri gidiyor. Pazar günü, Axios’a yaptığı açıklamada, “Mevcut yargı reformu önerisi daha az değil, daha fazla ayrılığa yol açacak gibi görünüyor” dedi.
Danışmanlar, Bay Biden’ın bir müttefikin iç siyasetinde belirli bir sonucu etkilemeye çalışmadığı konusunda ısrar ediyorlar. Ulusal güvenlik danışmanı Jake Sullivan, başkanın yalnızca “makul ama doğrudan” tavsiyeler verdiğini söyledi.
Bay Sullivan, geçen hafta Colorado’daki Aspen Güvenlik Forumu’na katıldıktan sonra verdiği kısa bir röportajda, “Bu bizim dikte etmemiz veya ders vermemizle ilgili değil,” dedi. “Bu, ilişkimizin temelinin ortak demokratik değerlerimiz olduğuna güçlü bir şekilde inanmamızla ilgili.”
Diğer Demokratlar da bir arkadaşla tartmanın uygun olacağını söylediler. Bir Delaware Demokratı ve Biden’ın yakın bir müttefiki olan Senatör Chris Coons, kitlesel sokak protestolarının “İsrail’deki seçilmiş liderler için bir uyarı işlevi görmeli ve umarım onları düşündüreceklerini” söyledi.
Ancak bazı Cumhuriyetçiler, Bay Biden’ı iç siyasi bir meseleye karışmakla suçladı. Dış İlişkiler Komitesi kıdemli Cumhuriyetçi Idaho’dan Senatör James E. Risch, “Belki adalet sistemi hakkında daha fazla şey biliyor ve İsrail halkına ne yapması gerektiğini söylemek konusunda kendini rahat hissediyor” dedi. “Bunun, Yüksek Mahkeme için nasıl oy kullanacağımızı bize burada söylemelerinden daha uygun olduğunu düşünmüyorum.”
Amerikan Yahudi cemaatinde mesele, Tel Aviv ve Kudüs sokaklarında olduğu kadar şevk uyandırmadı.
Manhattan’daki bir reform sinagogu olan Village Temple’ın baş hahamı Diana Fersko, “Yahudi örgütlenme dünyasına çok dahil olanlar, önerilen yargı reformu tarafından kesinlikle harekete geçirildi, ancak bunun Amerikan Yahudi cemaatini genel olarak kavradığını düşünmüyorum” dedi.
Anti-Semitizm üzerine bu yaz çıkacak bir kitabın yazarı olan Haham Fersko, meselenin karmaşık olduğunu ve İsrail ile Amerikan toplumları arasındaki derin farklılıklara dikkat çektiğini söyledi. “Yahudi Amerikan topluluğunun aşırı derecede dahil olması gerektiğini düşünmüyorum” dedi. Ancak İsrail Devleti’nin bir yol bulacağına kesinlikle inanmamız gerektiğini düşünüyorum” dedi.