Mete
Member
Lootbox, uzun yıllardır oyun dünyasının içerisinde var olan ve oyunculara para karşılığı çeşitli nadirlikte eşya vb. eserler kazanma talihi tanıyan bir sistem. Bu sistemin güdülmesinin asıl gayesi ise, oyuncuyu oyuna daha bağımlı hale getirmek ve oyuna daha fazla para harcanmasını sağlamak.
Lootbox her ne kadar yıllardır tartışılsa da bu çılgınlığın dikkatleri üzerine toplamaya ve insanların yansısını çekmeye başladığı tarih Kasım 2017 idi. Bu tarih, aslına bakacak olursanız milat sayılabilecek bir niteliğe sahip. 17 Kasım 2017’de Star Wars Battlefront 2 piyasaya çıkmıştı. Oyun dünyasını yakından takip edenler o periyot bu oyunun hem medya hem oyuncular tarafınca ne kadar fazlaca konuşulduğunu ve ne derece ağır eleştirdiğini hatırlayacaktır. Kelam konusu tenkitlerin ana niçini ise oyunun lootbox konusunda oyunculara karşı pek adaletsiz davranmasıydı.
Oyuncular bu oyuna reaksiyon gösteriyorlardı zira Star Wars Battlefront 2, fahiş fiyatlara eser, skin vb. satışı yapıyordu. Buna örnek olarak Darth Vader’a sahip olmak gösterilebilir. Oyunda para ödeyerek Darth Vader’a ya da emsal kahramanlara sahip olmak istiyorsanız, oyunu pek uzun saatler oynamanız gerekiyordu ve oyuncular kelam konusu bu durumu hiç adil bulmadı. Tüm bu olayların ardından dünyanın dört bir yerinde başta Star Wars oyunu olmak üzere şimdi her oyunda yer alan lootbox mekaniklerin adaleti ve gerekliliği sorgulanmaya, bununla birlikte da bu sisteme reaksiyon gösterilmeye başlandı.
Oyuncular o periyot için bir oyuna, o oyunun talep ettiği fiyatı ödedikten daha sonra oyunda rastgele diğer bir metaya sahip olmak için yine para ödemenin yanlış olduğu kanısına vardı.
Ben de dahil bir epey oyuncu, ortalama 60 dolar verdiği bir oyuna, daha güzel silah ya da ekipmana sahip olabilmek için ek fiyat vermenin anlamsız olduğunu düşünüyor. Bu noktada ise ikircikli bir durumun oluşmasına niçiniyet veren diğer bir durum var: O da oynaması fiyatsız olan oyunlar.
İndirmesi ve oynaması fiyatsız olan bir hayli oyunda, oyun içi satın alabileceğiniz ögeler mevcut. Bu ögeler ekseriyetle oynadığınız oyunda hayat verdiğiniz karakterin görünüşünü özelleştirmeye yönelik olsa da birtakım üretimlerde, oyunda size avantaj sağlayacak ögelerin satışı da kelam konusuydu.
Objektif bir bakış açısı ile baktığınızda oynaması fiyatsız olan oyunların bu yolu izlemesi çok olağan. Sonuçta bu cins oyunlar aslına bakacak olursanız çok maliyetli ve bir epeyce kişinin devamlı olarak çalıştığı üretimler. Bu üretimlerin ticari devamlılığını sağlayabilmesi ismine kendilerine gelir modeli olarak bu biçimde bir yolu seçiyor olmaları çok olağan.
Oynaması fiyatsız oyunlarda satılan görsel özelleştirme ögelerinin fiyat karşılığı satılması konusunda bir hayli oyuncu mutabık bulunmasına karşın, kimi oyunların kutu satması ve bu kutunun içeriğinden neyin çıkacağının garantisinin olmayışı günümüzdeki lootbox karmaşasının temelini oluşturdu.
Lootbox kavramını ele aldığımızda, aslında üstte yazdığım üzere birtakım yanlış anlaşılmaları ve tabirleri de bir ortada kıymetlendiriyoruz. Oyun içi satın alma ile lootbox teriminin aslında birbirinden çok farklı bağımsız iki yapı olduğunu kavramak gerek.
Oyun İçi Satın Alma Nedir?
Lootbox teriminin da temelini oluşturan bu yapı, oyun içerisinde fiyat karşılığı sahip olabileceğiniz bir epeyce ögeyi içerir. Örneğin League of Legends oyununda fiyatı karşılığında ne alacağınızı bilerek yaptığınız bir kostüm alışverişi, oyun içi satın almaya hoş bir örnektir.
Bu aksiyonda rastgele bir sürpriz ya da belirsizlik durumu kelam konusu değildir. Fiyat karşılığı satın alınacak eser net ve açık biçimde belirtilmiştir. Üstelik bu satın alım, oyun ortasında oyuncuya ekstra bir avantaj da sağlamaktadır. Bu ve bunun gibisi oyun içi satın alımlar çok makul görülmekte. Ayrıyeten bu türlü oyun içi satın alma halleri, bir hayli oyuncu tarafınca da kabul görmekte.
Lakin olağan olarak oyun içi satın alımlarının da karanlık yüzünün olduğu gerçeğini yadsıyamayız. Bu duruma örnek olarak ise NBA 2K serisi gösterilebilir. NBA oyunu bilhassa çevrimiçi oldukçalu oyuncu yapısı ötürüsı ile oyuncular tarafınca her yıl satın alınıp tüketilen bir oyun. NBA 2K serisinde çevrimiçi mecrada öteki oyuncular ile rekabet edebilmek ismine genel rating oranınız mümkün mertebe yüksek olmalıdır.
Oyun içi rating oranınızı arttırmanın NBA 2K serisinde iki farklı yolu bulunmakta. Oyunda ya önemli derecede saatlerinizi harcayacak ve oyun içi harcamak için kullanılan VC ismi verilen para ünitesini biriktirerek oyuncunuzun ratingini yükselteceksiniz ya da kabul edilebilir meblağlar ödeyerek vakit masraftan oyunda çevrim içi deneyimin tadını çıkarabileceksiniz.
Bu noktada oyunun karanlık yüzü şöyle ortaya çıkıyor. Evet oyun içi para satın almadan karakterinizi geliştirebilirsiniz. Fakat bunun için çok uzun vakit harcamanız gerek: Ortalama 50 saat. Öteki tarafta ise gerçek para ile karakterinizi hazır hale getirebilirsiniz. İşte bu hiç de adil bir durum değil. Bir tarafta bir oyuncu çevrim içi arenada oyuncular ile rekabet edebilmek ismine saatlerini harcarken, başka yanda öbür bir oyuncu gerçek para ile bu rekabetten sıyrılabiliyor. Çevrim içi satın alımın karanlık yüzü ise tam olarak bu oluyor.
Lootbox sisteminde oyunlarda yer alan kutu ya da paketlerden birini para ile satın alıyor ve içerisinden pahalı bir ögenin çıkmasını bekliyorsunuz. Olayın sonunda para ile açmış olduğunuz kutu ya da paketten kesinlikle bir eser elde ediyorsunuz. Lakin bu eser yatırdığınız para ölçüsüne denk, daha az ya da daha pahalı olabiliyor.
Oyunlarda bir lootbox kutusu açarken oyuncular ekseriyetle yüzde kaç ihtimalle hangi eserlere sahip olabilme bahtları var bunu bakılırsamiyorlar. Bu durum da kelam konusu olayı büsbütün bahta dayalı hale getiriyor. Bu yüzden lootbox sistemi neredeyse tüm dünyada kumar olarak anılmaya başlandı. Bu noktada mevzuyu daha derinlemesine işleyebilmek ismine kumar teriminin ne olduğuna yakından bakmak gerek.
Kumar, ortaya para koyarak oynanan talih oyunudur. Birden çok kişi içinde rekabete dayalı bir biçimde oynanabildiği üzere, bir kişi tarafınca bir oyun makinesine karşı da oynanabilir. Bir oyunda ferdî maddi varlıklarını (genellikle para) risk etmeye kumar oynamak denir. Yazı-turadan spor karşılaşmalarına kadar, bilinen tüm oyun ve spor tipleri ile kumar oynanabilir. Kumarcılar kâğıt oyunlarında olduğu üzere şahsen oyunun ortasında yer alabilirler ya da bahis oyunlarında olduğu üzere faaliyetin ortasında yer almadan yalnızca para yatırabilirler. Sık sık kumar oynayan ya da kumar bağımlılığı olan şahsa kumarbaz denir.
Üstteki yazıda da görmüş olacağınız üzere kumar ve lootbox birbiri ile çok yakın kavramlar ve aksiyonlar. Dünyada bir fazlaca oyuncu ve hatta birtakım ülke kanunları lootbox mekaniğini kumar olarak isimlendirmekte. Hükümetler lootbox mekaniğine düzenlemeler yahut yasaklamalar getirmekte.
Kelam konusu bu duruma rağmen oyunlardaki lootbox mekaniklerinin kumar olmadığını savunan azımsanmayacak derecede epeyce oyuncu da bulunmakta. Facebook üzerinden Disket Kutusu isimli Facebook kümesinde “Oyunlarda yer alan lootbox içeriklerini kumar olarak görüyor musunuz” soruma, iştirakçilerin 216’sı evet derken 25 tanesi hayır 6 tanesi ise kararsız olduğunu belirtti.
Kümedeki hususa dair gönderinin altında yer alan tartışmalarda ise lootbox’ı kumar olarak görmeyen kullanıcıların üzerinde durduğu noktalar ise birbirinden farklılık göstermekte. Kimi oyuncular kumarı, ortaya her insanın para koyduğu ve tek bir kazanın olduğu durumlar için geçerli gördüğünden mütevellit lootbox mekanikleri kumar olarak saymazken, kimi oyuncular ise kelam konusu durumun tercih problemi olduğunu ve insan emeği ile ulaşılabilen metaların olması kumar olarak isimlendirilmesinin önüne geçmesini sağlamakta diyor.
Olaya genel çerçeve ve çizgileri ile bakacak olursanız lootbox sistemleri net bir biçimde kumar ögeleri taşımakta ve bu yüzden dolayı kumar olarak sayılması gereken bir olgu. Oyun içi para ile satın alınabilen kutular da satılsa, gerçek para ile de satılsa ortada içerisinden ne çıkacağı aşikâr olmadan satın aldığınız ve merak isteğinizi arttıran eserler kumardır. Bir metanın kumar sayılabilmesi için gerekli olan para, risk ve ödül üçlüsüne sahip olan lootbox mekaniği her geçen gün daha büyük bir etraf tarafınca kumar olarak kabul görmekte.
Lootbox her ne kadar yıllardır tartışılsa da bu çılgınlığın dikkatleri üzerine toplamaya ve insanların yansısını çekmeye başladığı tarih Kasım 2017 idi. Bu tarih, aslına bakacak olursanız milat sayılabilecek bir niteliğe sahip. 17 Kasım 2017’de Star Wars Battlefront 2 piyasaya çıkmıştı. Oyun dünyasını yakından takip edenler o periyot bu oyunun hem medya hem oyuncular tarafınca ne kadar fazlaca konuşulduğunu ve ne derece ağır eleştirdiğini hatırlayacaktır. Kelam konusu tenkitlerin ana niçini ise oyunun lootbox konusunda oyunculara karşı pek adaletsiz davranmasıydı.
Oyuncular bu oyuna reaksiyon gösteriyorlardı zira Star Wars Battlefront 2, fahiş fiyatlara eser, skin vb. satışı yapıyordu. Buna örnek olarak Darth Vader’a sahip olmak gösterilebilir. Oyunda para ödeyerek Darth Vader’a ya da emsal kahramanlara sahip olmak istiyorsanız, oyunu pek uzun saatler oynamanız gerekiyordu ve oyuncular kelam konusu bu durumu hiç adil bulmadı. Tüm bu olayların ardından dünyanın dört bir yerinde başta Star Wars oyunu olmak üzere şimdi her oyunda yer alan lootbox mekaniklerin adaleti ve gerekliliği sorgulanmaya, bununla birlikte da bu sisteme reaksiyon gösterilmeye başlandı.
Oyuncular o periyot için bir oyuna, o oyunun talep ettiği fiyatı ödedikten daha sonra oyunda rastgele diğer bir metaya sahip olmak için yine para ödemenin yanlış olduğu kanısına vardı.
Ben de dahil bir epey oyuncu, ortalama 60 dolar verdiği bir oyuna, daha güzel silah ya da ekipmana sahip olabilmek için ek fiyat vermenin anlamsız olduğunu düşünüyor. Bu noktada ise ikircikli bir durumun oluşmasına niçiniyet veren diğer bir durum var: O da oynaması fiyatsız olan oyunlar.
İndirmesi ve oynaması fiyatsız olan bir hayli oyunda, oyun içi satın alabileceğiniz ögeler mevcut. Bu ögeler ekseriyetle oynadığınız oyunda hayat verdiğiniz karakterin görünüşünü özelleştirmeye yönelik olsa da birtakım üretimlerde, oyunda size avantaj sağlayacak ögelerin satışı da kelam konusuydu.
Objektif bir bakış açısı ile baktığınızda oynaması fiyatsız olan oyunların bu yolu izlemesi çok olağan. Sonuçta bu cins oyunlar aslına bakacak olursanız çok maliyetli ve bir epeyce kişinin devamlı olarak çalıştığı üretimler. Bu üretimlerin ticari devamlılığını sağlayabilmesi ismine kendilerine gelir modeli olarak bu biçimde bir yolu seçiyor olmaları çok olağan.
Oynaması fiyatsız oyunlarda satılan görsel özelleştirme ögelerinin fiyat karşılığı satılması konusunda bir hayli oyuncu mutabık bulunmasına karşın, kimi oyunların kutu satması ve bu kutunun içeriğinden neyin çıkacağının garantisinin olmayışı günümüzdeki lootbox karmaşasının temelini oluşturdu.
Lootbox kavramını ele aldığımızda, aslında üstte yazdığım üzere birtakım yanlış anlaşılmaları ve tabirleri de bir ortada kıymetlendiriyoruz. Oyun içi satın alma ile lootbox teriminin aslında birbirinden çok farklı bağımsız iki yapı olduğunu kavramak gerek.
Oyun İçi Satın Alma Nedir?
Lootbox teriminin da temelini oluşturan bu yapı, oyun içerisinde fiyat karşılığı sahip olabileceğiniz bir epeyce ögeyi içerir. Örneğin League of Legends oyununda fiyatı karşılığında ne alacağınızı bilerek yaptığınız bir kostüm alışverişi, oyun içi satın almaya hoş bir örnektir.
Bu aksiyonda rastgele bir sürpriz ya da belirsizlik durumu kelam konusu değildir. Fiyat karşılığı satın alınacak eser net ve açık biçimde belirtilmiştir. Üstelik bu satın alım, oyun ortasında oyuncuya ekstra bir avantaj da sağlamaktadır. Bu ve bunun gibisi oyun içi satın alımlar çok makul görülmekte. Ayrıyeten bu türlü oyun içi satın alma halleri, bir hayli oyuncu tarafınca da kabul görmekte.
Lakin olağan olarak oyun içi satın alımlarının da karanlık yüzünün olduğu gerçeğini yadsıyamayız. Bu duruma örnek olarak ise NBA 2K serisi gösterilebilir. NBA oyunu bilhassa çevrimiçi oldukçalu oyuncu yapısı ötürüsı ile oyuncular tarafınca her yıl satın alınıp tüketilen bir oyun. NBA 2K serisinde çevrimiçi mecrada öteki oyuncular ile rekabet edebilmek ismine genel rating oranınız mümkün mertebe yüksek olmalıdır.
Oyun içi rating oranınızı arttırmanın NBA 2K serisinde iki farklı yolu bulunmakta. Oyunda ya önemli derecede saatlerinizi harcayacak ve oyun içi harcamak için kullanılan VC ismi verilen para ünitesini biriktirerek oyuncunuzun ratingini yükselteceksiniz ya da kabul edilebilir meblağlar ödeyerek vakit masraftan oyunda çevrim içi deneyimin tadını çıkarabileceksiniz.
Bu noktada oyunun karanlık yüzü şöyle ortaya çıkıyor. Evet oyun içi para satın almadan karakterinizi geliştirebilirsiniz. Fakat bunun için çok uzun vakit harcamanız gerek: Ortalama 50 saat. Öteki tarafta ise gerçek para ile karakterinizi hazır hale getirebilirsiniz. İşte bu hiç de adil bir durum değil. Bir tarafta bir oyuncu çevrim içi arenada oyuncular ile rekabet edebilmek ismine saatlerini harcarken, başka yanda öbür bir oyuncu gerçek para ile bu rekabetten sıyrılabiliyor. Çevrim içi satın alımın karanlık yüzü ise tam olarak bu oluyor.
Lootbox sisteminde oyunlarda yer alan kutu ya da paketlerden birini para ile satın alıyor ve içerisinden pahalı bir ögenin çıkmasını bekliyorsunuz. Olayın sonunda para ile açmış olduğunuz kutu ya da paketten kesinlikle bir eser elde ediyorsunuz. Lakin bu eser yatırdığınız para ölçüsüne denk, daha az ya da daha pahalı olabiliyor.
Oyunlarda bir lootbox kutusu açarken oyuncular ekseriyetle yüzde kaç ihtimalle hangi eserlere sahip olabilme bahtları var bunu bakılırsamiyorlar. Bu durum da kelam konusu olayı büsbütün bahta dayalı hale getiriyor. Bu yüzden lootbox sistemi neredeyse tüm dünyada kumar olarak anılmaya başlandı. Bu noktada mevzuyu daha derinlemesine işleyebilmek ismine kumar teriminin ne olduğuna yakından bakmak gerek.
Kumar, ortaya para koyarak oynanan talih oyunudur. Birden çok kişi içinde rekabete dayalı bir biçimde oynanabildiği üzere, bir kişi tarafınca bir oyun makinesine karşı da oynanabilir. Bir oyunda ferdî maddi varlıklarını (genellikle para) risk etmeye kumar oynamak denir. Yazı-turadan spor karşılaşmalarına kadar, bilinen tüm oyun ve spor tipleri ile kumar oynanabilir. Kumarcılar kâğıt oyunlarında olduğu üzere şahsen oyunun ortasında yer alabilirler ya da bahis oyunlarında olduğu üzere faaliyetin ortasında yer almadan yalnızca para yatırabilirler. Sık sık kumar oynayan ya da kumar bağımlılığı olan şahsa kumarbaz denir.
Üstteki yazıda da görmüş olacağınız üzere kumar ve lootbox birbiri ile çok yakın kavramlar ve aksiyonlar. Dünyada bir fazlaca oyuncu ve hatta birtakım ülke kanunları lootbox mekaniğini kumar olarak isimlendirmekte. Hükümetler lootbox mekaniğine düzenlemeler yahut yasaklamalar getirmekte.
Kelam konusu bu duruma rağmen oyunlardaki lootbox mekaniklerinin kumar olmadığını savunan azımsanmayacak derecede epeyce oyuncu da bulunmakta. Facebook üzerinden Disket Kutusu isimli Facebook kümesinde “Oyunlarda yer alan lootbox içeriklerini kumar olarak görüyor musunuz” soruma, iştirakçilerin 216’sı evet derken 25 tanesi hayır 6 tanesi ise kararsız olduğunu belirtti.
Kümedeki hususa dair gönderinin altında yer alan tartışmalarda ise lootbox’ı kumar olarak görmeyen kullanıcıların üzerinde durduğu noktalar ise birbirinden farklılık göstermekte. Kimi oyuncular kumarı, ortaya her insanın para koyduğu ve tek bir kazanın olduğu durumlar için geçerli gördüğünden mütevellit lootbox mekanikleri kumar olarak saymazken, kimi oyuncular ise kelam konusu durumun tercih problemi olduğunu ve insan emeği ile ulaşılabilen metaların olması kumar olarak isimlendirilmesinin önüne geçmesini sağlamakta diyor.
Olaya genel çerçeve ve çizgileri ile bakacak olursanız lootbox sistemleri net bir biçimde kumar ögeleri taşımakta ve bu yüzden dolayı kumar olarak sayılması gereken bir olgu. Oyun içi para ile satın alınabilen kutular da satılsa, gerçek para ile de satılsa ortada içerisinden ne çıkacağı aşikâr olmadan satın aldığınız ve merak isteğinizi arttıran eserler kumardır. Bir metanın kumar sayılabilmesi için gerekli olan para, risk ve ödül üçlüsüne sahip olan lootbox mekaniği her geçen gün daha büyük bir etraf tarafınca kumar olarak kabul görmekte.