İzmirliEfe
New member
AHMET UYKAN -MASKESİZ SÖYLEŞİLER
Onu 2005 yılında Levent Bıçakcı’nın Futbol Federasyonu Başkanlığı’nı üstlendiği periyotta Merkez Hakem Konseyi (MHK) Başkanlığı bakılırsavine seçilmesiyle tanıdık. Akabinde Yıldırım Demirören’in başkanlık yaptığı Futbol Federasyonu’nda 1. Başkanvekili ve İcra Konseyi Üyesi olarak vazife yaptı. O dönemki icraatiyle tanınan ve takip edilen bir isim haline gelen Ufuk Özerten, sorularımıza ‘maskesiz’ cevaplar verdi.
“KULİS YAPMADAN MHK LİDERİ OLDUM”
– 1990’lı senelerda Futbol Federasyonu’nun çeşitli kademelerinde bulundunuz. Akabinde Gençlerbirliği’nde yöneticilik yaptınız. Türk futbolseverler ise sizi 2005’te MHK Lideri olarak tanıdı. Daha evvel hiç hakemlik yapmamanıza karşın bu biçimde bir nazaranve getirilmeniz o devir fazlaca konuşulmuştu.
Sen beni artık fazlaca eskiye götürdün ya…2005’te MHK Lideri oldum. Asıl mesleğim makine mühendisliği. Herbiçimde Türkiye’de hiç kulis yapmadan MHK Lideri olan birinci kişi benim. Birinci basın toplantısında medya mensuplarından biri senin sorduğun bu soruyu yöneltti. Dedi ki; ’Siz hiç hakemlik yapmadınız. ‘ bu biçimde şu yanıtı verdim; ’Bak kardeşim dünyanın en ünlü bayan doğum mütehassısları erkeklerdir. Doğum yapmamışlardır.’ Yani bu iş idare biçimidir, kalite işidir. Allah rahmet eylesin Halim Çorbalı…Uzun mühlet hem TFF Başkanlığı birebir vakitte MHK Başkanlığı yaptı. Onun da hiç hakemliği yoktur. Gelelim Şenes Erzik’e…Hakemliği var mı?
“ŞENES ERZİK DE HAKEM DEĞİLDİ”
-Hayır yok…
Fakat Şenes Erzik, FİFA Hakem Konseyi yardımcısıydı. UEFA Hakem Kurulu’nda nazaranv yaptı. Birebir biçimde Zekeriya Alp’in hakemliği yoktu. Bugün Türk hakemliğinde konuşulan Ufuk Özerten ve Zekeriya Alp’in vaktidir. Hiç kimse bu iki isim hakkında olumsuz bir şey söyleyemez.
FERHAT GÜNDOĞDU KİM?
-Yeni bakılırsave getirilen MHK Lideri Ferhat Gündoğdu ismi sizce gerçek tercih mi?
Kendisini tanımıyorum. İsmini duymamıştım. Bu niçinle yorum yapamam.
“ADAYLAR ORTASINDA BEN DE VARDIM”
-Adaylar içinde sizin de isminiz geçti. TFF’den sizinle temasta bulunan oldu mu mu?
Evet adım geçiyordu. TFF’den arayan oldu lakin sonuçta diğer biri MHK Lideri oldu.
“OĞUZ SARVAN’I ÖNERİRDİM”
-Size danışsalardı kimi MHK Lideri olması için tavsiyede bulunurdunuz?
örneğin Oğuz Sarvan’ın ismini söylerdim. Bu işin ortasından gelen, vizyonu olan, bilgi ve deneyimli bir isim.
“SERDAR TATLI’YI RAHAT BIRAKMADILAR”
-nazaranvden alınan eski MHK Lideri Serdar Tatlı başarısız mıydı?
Bence Serdar bu işi âlâ götürdü. Fakat rahat bırakmadılar ki! Türkiye’de bu işler güç. Her devirde…Bak ben 2005’te MHK Başkanlığı yaptım. O periyot bir telaffuzda bulundum. Dedim ki; hakemlerin en büyük sorunu beyinleri ile yürekleri içindeki hattadır. Siz medya olarak bunu çarpıttınız. ‘Ufuk Özerten hakemlere beyinsiz’ dedi diye yorumladınız. meğer ben o denli bir tabirde bulunmadım. O denli bir kastım da yoktu. Zira ben şunu âlâ biliyorum; fazlaca zeki olan beşerler hakem olabilir. Ancak beyinle yürekle içindeki sınır epeyce özeldir. Göz görür, beyin algılar ancak yürek bayrağı kaldırtmaz yahut düdüğü üfletmez. 2005’te bunu söylemiş oldum. Artık sene 2021. bir daha tıpkı dertler var. Hakemler yüreklendirmek lazım.
“SORUNUN NASIL ÇÖZÜLECEĞİNİ SÖYLEYEN YOK”
-Sıkıntı nerede pekala? Hakem topluluğunu karşı bir ön yargı mı var?
Bence bu problem yüzde yüz hakemlerden kaynaklı bir kusur değil. Bu hakemlerin ve futbolun idaresinden kaynaklı bir sorun. Federasyondan tutun da kulüplere kadar inen bir problem. Deniyor ki; sistem değişecek, şu yapılacak bu yapılacak…Gerçi ne yapılacağı pek söylenmiyor da. her insanın ağzında bir sistem lafı var.
“BİR SİSTEMDEN BESLENENLER O SİSTEMİ DEĞİŞTİREMEZ”
-En son Galatasaray Lideri Burak Elmas da bu bahsetmiş olduğuniz ‘sistem’den kelam etmişti.
Ben sana şu biçimde bir şey söyleyeyim; bir sistemden beslenenler o sistemi değiştiremezler. Yani futbolda hakemlik olayı sigara dumanı üzere herkes tüttüğünü görüyor. Söylüyorsunuz bak burada bu biçimde bir duman var. Tut getir diyorlar. Ya bu duman gelmiyor işte, görüyorsun. Sen buna göre önlem alacaksın. Hakemi yöneten adam, eğilirse hakem yerlere düşer. Hakemi yönetenler dik durursa hakem de alanda dik durur. Hakeme idare adil davranırsa hakem de alanda adil davranmaya mecburdur. Lakin bunlar daima nazaranceli kavramlar. Bunları herkes menfaatine, işine geldiği biçimde oradan buradan çekerler. Onun için de daima bağırırız. Zira taraftar korkusu vardır idarelerde. Taraftar evvel hakemin aleyhine tezahürat yapar, daha sonra antrenörü kovalar, sıra idareye gelir. Liderler, taraftarın ‘yönetim istifa’ moduna girmesinden korkarlar. Onun için yapılan yanlışların, abuk sabuk işlerin faturası en kolay hakemlere kesilir. Niçin ? Bunlar alanda 3 bireyler. daha sonra 4 oldular. Artık 6-7 her neyse. VAR’ı ile AVAR’ı ile…Sahada en az olanlar, gerisinde hiç kimsesi olmayanlar hakemlerdir. Onun için daima ‘vurun abalı’ya olur.
“HAKEMLER GEREKLİ EĞİTİMİ ALAMADI”
-Sizin dönemizdeki hakemlerle şu anki hakemler içinde kalite farkı var mı?
Ben federasyonda bakılırsav yaptığım sürece 5. ve 6.hakem olayına hayli direndim. Yaptırmadım. niye? Zira orta hakemler yardım almaya alışmıştır. Onlar yardım etmeyi pek bilmezler. Onları çizgilere koyduğunuz vakit yardım alamazlar. Bu yüzden düzgün bir eğitim almaları gerekiyor. O eğitimi almadılar ve çizgi hakemliği de bitti.
“MAAŞLAR ARTTI YANLIŞLAR AZALMADI”
-VAR sistemine karşın tartışmalar da arttı. Sizin yorumunuz nedir?
Artık kestirim ediyorum VAR’da da birebir olay oldu. VAR sistemi hâlâ herkes tarafınca anlaşılabilmiş, anlatılabilmiş değil. VAR’a ne vakit gidilir, ne vakit gidilmez; VAR’da ne olması lazım bunlar tam eğitilmeden işe başlandı. ‘Göç yolda düzülür’ diye başlandı fakat göç yolda düzelemedi. Ortaya bu biçimde bir tablo çıktı. Bana sorarsan ben futbolda insan ögesinin hâkim olmasını istiyorum. Yani bir vakit içinder deniyordu ki hakemler; az paraya çalışıyor…Şimdi hakemlerin parası arttı. Gerçi aşağıdaki hakemlerin maaşı artmadı, üsttekilerin arttı. Yanılgılar azaldı mı? Yanılgılar da arttı. Demek ki bu işin sorunu para değil.
“UCUZ EĞİTMENLERLE NE FUTBOLCU NE HAKEM YETİŞİR”
-Sizce sorun nerede pekala?
Futbol birbirinin tamamlayıcısıdır. Hani eskilerin tabiriyle mütemmim cüzüdür. Futbolda nasıl alt yapı değerliyse hakemlikte de altyapı kıymetli. Fakat bizim futboldaki alt yapıyı biliyorsunuz. Bizde en niteliksiz, en ucuz antrenör en ufak yaş kümesinin başında olur. Onun için sonuçta dağ fare doğurur. En kaliteli, en nitelikli antrenör en küçük yaş kümesinin başında olmalı. Hatta ailelerini de eğitebilmeli. Hakemlikte de bu bu biçimde. Hakem aşağıdan üstteki havuza pak damlalar halinde damlamalı ki üstteki havuz da berrak ve pırıl pırıl olsun. Hakem aşağıdan bir sürü dalavere ile geliyor. Hakem aşağıdan yeterli yetişmiyor ki!
“HAKEMLİK MESLEK DEĞİL İTİBAR ÖGESİ OLMALI”
-Hakemlerin güzel yetişmesi için ne yapmak gerek?
2005’te Vilayet Hakem Şuralarını profesyonel yapmayı Futbol Federasyonu’na önerdim. bu biçimdeki lider Levent Bıçakcı idi. Bu tavsiyeme sıcak bakılmıştı. Lakin o federasyonun ömrü bu işe yetmedi. Dediğim üzere hakemlikte de bir insan kaynakları departmanı olması lazım. Hakem kimdir, neyin nesi, neyin fesidir? Bunların yeterli bilinmesi lazım. Artık bakın genelde hakemler işinde gücünde beşerler olarak lanse edilir. Ancak birçoğu BESYÖ (Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu) öğrencisi yahut BESYÖ mezunudur. Birçoklarının ataması bile yapılmamıştır. Yahut usulen birinin yanında çalışıyor üzere gözükürler. Ana gelirleri hakemliktir. Bence hakemin ana geliri hakemlik olmamalı. Öbür bir mesleği de olmalı. Onun yanında hakemliği yapmalı. Zira hakemlikte yaş sonu 45. Hakemliğe 18 yaşında başladığınızı düşünün 45 yaşından daha sonra hakemliğiniz bitiyor. Haydi yarın öbür gün çıktı 50’ye…Türkiye’de emeklilik yaşı 65. Yani hakemlik bir geçimlik kaynağı değil; hakemlik bir itibar ögesi olmalıdır. Evvelce hakemlere bakarsanız onların birçoğu meslek sahibi idi. Lakin onlar çeşitli niçinlerden dolayı hakemlikten uzaklaştırıldı. örneğin hakemlik yapan subaylar astsubaylar vardı.
“KELLE KOLTUKTA MAÇ YÖNETTİLER”
-Evet, merhum Bülent Yavuz ve Erol Ersoy vardı asker kökenliydi…
Onlar fazlaca kahır çektiler. O periyot ülkenin jeopolitik durumu niçiniyle hiç kimsenin bir yerden bir yere gidemediği devirlerde onlar kelle koltukta maç yönetti.
BABADAN OĞULA HAKEMLİK OLUR MU?
-Bir de yıllardır hakem topluluğunda babadan oğula yahut akrabalık bağının olduğu söylenir. Serdar Çakır-Cüneyt Çakır ve Talat Tokat-Metin Tokat da olduğu üzere… Bu durum sizce olağan mi?
Artık bak ne hoş iki tane isim verdin…Talat Tokat-Metin Tokat…Babasını da tanırım oğlunu da tanırım. Serdar Çakır-Cüneyt Çakır…Bunların ikisine tanırım. (Gülerek). Cüneyt’i FİFA hakemi yapan benim. Hatta Yunus Yıldırım, Fırat Aydınus onlar benim dönemimde FİFA oldular. Kimse bunu hatırlamaz lakin onlar bilirler ne kuvvetliklerle onları FİFA yaptığımı…O başka bir ders ve tez konusudur. Artık babadan oğula tabip olan var, mühendis olan var, babadan oğula avukat olan var…bu biçimde meslekleri geliştirmek mümkün. Hatta babadan oğula hakem olmak bir yerde hak üzere de olabilir. Yani daha küçük yaşlarda hakemlik çocuğun içine doğuyor. Anasının karnında iken düdük sesi ile büyüyor. O denli hakemler de var. Ayrıyeten insanların meslek seçimi de bir anayasal hak. Bence kendi bir ekip beceriksizliklerimizin, dirayetsizliklerimizin hatta ve hatta etik dışı işlerimizin vebalini hakemlerden çıkarmaya uğraşıyoruz. Sistem bence orada devreye giriyor. Lakin ahlaklı, düzgün niyetli, kültürlü insanların oluşturduğu sistemlerde bu tıp babadan oğula sorunlar olmaz. Hakemler aşağıdan kaliteli biçimde gelemiyorlar ki.
“AMBULANS VAR MI DEDİM HAKEM YERE YIĞILDI”
-Bu bahiste kimlere vazife düşüyor?
Vilayet Hakem Heyetleri, bu biçimde ucundan tutarak işe lalettayin (gelişigüzel) baktıkları için bu işler bu türlü geliyor. 2005 yılında MHK Başkanlığı dönemimde Ankara’da seçmeler yaptık. Hiç unutmam. Biz MHK üyeleri 19 Mayıs Stadı’nda protokol tribününde oturuyoruz. Hakemler bir kadro testlerden geçiyordu ve daha sonrasında koşuları başladı. Ya bir tane adam koşuyor. Sordum bu hakem kimin bölgesinden diye. İsmi lazım değil. Benim liderim dedi. Ya dedim bu hakem mi? Evet hakem. Ya bu adam alanda ölebilir, fizyonomisi de koşu üslubu da hakemliğe uygun değil. Buraya nasıl geldi dedim. Gerisinden ambulans var mı diye sordum. 2-3 dakika daha sonra adam alanda yığıldı kaldı. Yani bu biçimde biri MHK’nin önüne gelmemeli. MHK üyesi de, onu getiren Bölge Sorumlusu da, Vilayet Hakem Sorumlusu da bundan hicap duymalı. Utanmalı…Bunun hesabını vermeli. hiç bir meslekte amaçlar ölçülebilir şayet olmazsa sonuçlar sağlıklı olmaz. Hakemlikte bir ölçü ve insan kaynakları sistemini getirmek lazım. Yani bir hakemin cemâziyelöncedenini de ahirini de bilmeniz durumundasınız. Ailesini, yetişme usulünü, tahsilini, işini gücünü her şeyini takip etmek zorundasınız. Ona göre bu işi yapmalısınız. Palavra yanlış yapıp daha sonrasında sıkıştıkça sistem…! Ya yapmayın ya…! Ayıp oluyor, insanların aklıyla alay etmek oluyor.
“KULÜP LİDERLERİ ÖTEKİ BİR MAÇI MI İZLİYOR?”
-Kulüp liderlerinin hakem yanlışlarını abarttığını mı söylüyorsunuz?
Evet…Aynı maçı ben de seyrediyorum, kulüp lideri da seyrediyor. Bakıyorum hakem ufak tefek kusurlarla maçı yönetmiş. Bu cins yanlışlar dünyanın her yerinde yaşanıyor. Kıymetli olan kasti yanlış yapmamasıdır. Bunların önünü de etik pahaları hakemlere vererek geçebilirsiniz. Eeee..Hakem bizi ince ince doğradı! Hakem alanda bir kıyma makinasıydı adeta. Güya benle o başka maçı seyrettik. O niçin o denli konuşuyor? Kendi taraftarının ve futbolcusunu ardında durmuş olmak için. İnsanların bunları yapmaktan vazgeçmeleri lazım. Öbür türlü bu işler yoluna girmez.
“HİÇBİR HAKEM TEK BAŞINA KABAHAT İŞLEYEMEZ”
-Yanlış yapan hakem yok mu pekala?
Var tabii…Yanlış yapan hakemin en sert biçimde cezalandırılmasını da sağlamanız lazım. Bakın hiç bir hakem tek başına kabahat işleyemez. Derler ya; hakem maç sattı! Kim aldı? Alan ortada yok. Satan hakem ortada. Bunu mahkemeye götürsen mahkeme bunda karar veremez. Bak sana bir anekdot anlatayım. Gerçek bir hayat öyküsü. Allah rahmet eylesin Hasan Doğan, seçime giriyordu. Bana dedi ki; ‘Seni idareye almayacağım. MHK Lideri yapacağım.’ Lider sağol. Beni alacaksan idareye al dedim. Ve beni idaresine aldı. Hatırlarsınız birtakım hakemlerin kellesi atıldı bir tarafa. Hakemlikle ilgileri kesildi. Bir gün Hasan Doğan ile baş başa oturuyoruz. Dedim ki, ‘Başkan beni düzgün ki MHK Lideri yapmamışsın.’ Niçin dedi. Ya dedim şayet beni MHK Lideri yapsaydın bu hakemlerin baş kopartma operasyonunu yapamazdınız. niye diye sordu? Dedim ki lider, az evvel anlattığımı söylemiş oldum. hiç bir hakem tek başına hata işlemez. O hakemler şayet maç alıp satıyorsa kesinlikle karşılarında biri var. Onları da ortaya çıkartacaksın. Sen bana karşıdaki kelleyi vermeden ben de sana kelle vermezdim dedim. Haksız mıyım? Hakem mecnun mi ya? Durduk yerde niçin maç satsın?
MHK’NIN İÇİNDE ÇETE Mİ VAR?
-Geçtiğimiz hafta Kulüpler Birliği, ligin devre ortasına kadar hakemler hakkında yorum yapmama sonucu aldı. Ama bir hafta geçmeden Beşiktaş Lideri Ahmet Işık Çebi, MHK için ‘çete ve şeytani düzen’ sözlerini kullandı. Sizin yorumunuz nedir?
Ne diyeyim Allah ıslah etsin. (Gülerek)
“AVRUPA’DA ASLAN GİBİLER”
-MHK ortasında var mı bu biçimde bir çete?
Valla var ise ortaya çıkarsınlar. Güç bir iş değil ki! Hakem alana beyni rahat olarak çıkarsa futbol hakemliği güç bir iş değil. Bunun örneği şu; bizim FİFA kokartlı hakemlerimiz için daima söylenir. Bunlar yurt haricinde aslan- kaplan, yurt içine gelince düzgün maç yönetemiyorlar. UEFA ve FİFA’da hakem seçerken adamın gözünün yaşına bakmazlar. Alandaki performansına göre değerlendirirler ve ona bakılırsa maç verirler. Yahut ona nazaran hakemlikten uzaklaştırırlar. İş benim dediğime geliyor. Hakemlerimiz yurt haricinde maç yönetirken başları çok rahat çıkıyor alana. Lakin içerde o denli değil ki. Bin türlü tilki kuyrukları düğümlenmiş bir vaziyette alana çıkıyor çocuklar.
‘BANA BU MAÇI niye VERDİLER?’ DEMEMELİ
-Avrupa’da âlâ maç yönetenler niye Türkiye’deki maçlarda zorlanıyorlar?
Zira yıllardir tıpkı şeyleri görmüşler. Eminim daha hakeme ,’Oğlum sen bu hafta şu maça gideceksin.’ dendiği vakit hakem şunu düşünür; ‘Bu maçı bana niçin verdiler? Ben bu A Takımı’nın bir sene evvel şöyleki bir maçını yönettim. Bir şey olmuştu. Bu B Takımı’ndan da şu biçimde bir olay olmuştu. ‘ diye. Yani bunun üzere pek epey şeyleri düşünerek alana çıkarlar. Ve bilinçaltı, 90 dakikalık mühlet zarfında insanlara bir ekip kusurları yaptırır. Bunların önüne geçmek lazım. Bunlar sıkıntı şeyler değil. Bakın Türkiye’de neler yetişiyor? İğne deliğinden uçak geçirip bombalar yerleştiren pilotlar yetişiyor. Bunlar Türk çocukları. Hakemler de bizim çocuklarımız. Tahminen de bir kısımları sınıf arkadaşı. Birebir yerlerden gelip geçtiler. Lakin bunların eğitimi kıymetli. Bu eğitim de her insanın ağzında bir sakızdır. Ya futbol kuralları en sıradan kuralları olan spor koludur. örneğin beyzbolun yahut Amerikan futbolu üzere sporların nerdeyse ansiklopedi biçiminde kuralları vardır. Futbolun kaç tane kuralı var? Futbolda sportif eğitimin yanında mental eğitim de hayli değerlidir. Mental olarak bir hakemi alana rahat çıkartacaksınız. Hakem gerisinde olan başta MHK’si, daha sonra federasyonuna inanç duyacak. Bunlar düzgün adamlar, benim hakkımı yedirmezler. Ben de karşıdaki grupların hakkını yediremem. Kul hakkına giremem diyecek.
“HAKEMLERİN GÜNAHI TAŞ ÇATLASA YÜZDE 20”
-Yüzdelik bir oran verecek olursanız hakemlerin kabahati ne kadar?
Günahı sevabı şu biçimde bir yüzde verirsem, günahların taş çatlasın yüzde 20’si hakemlerdedir. Geri kalanını öbür arkadaşlar ortalarında bölüşsün. Onlar bu işte kimin ne kadar günahkar olduğunu âlâ biliyorlar. Fakat dediğim üzere daima bu sistemden beslenenlerle bu sistem değiştirilmeye çalışılıyor. Olmuyor..! Olmaz da. Bak ben kaç tane bakan gördüm. Kulüpler kanunu yapılacaktı. Hatta kimileri ile tatsızlık yaşadım. Dedim ki çıkartamazsınız bu kanunu. Sonuçta çıkmadı. Hâlâ da çıkmış değil. hiç bir iş adamı, hiç bir aklı başında bir adam ulaşamayacağını bildiği amaç için para harcamaz. O denli mi? Fakat futbolda bunun aykırısı var ya…!
“KULÜPLERİN KASASI DOLDU, BORÇLARI ARTTI”
-Bu mevzuyu biraz açar mısınız?
1992’de Şenes Erzik başkanlığında Futbol Federasyonu özerkleştiğinde ben de yönetimdeydim. 1994-95’te havuzu yaptık. Orada bizim emeğimiz oldukcatur. Başta Şenes Erzik olmak üzere…Kulüplerin gelirleri 10 kat artmıştır. Geliriniz artarsa refahınızın ve kalitenizin de artması lazım değil mi? Kulüplerin gelirlerinin artmasının yanında borçları bin misli arttı. Bu kaçağın niçinini herkes bilir fakat kimse söylem edemez. Niçin etmezler? Dünyanın, Avrupa’nın altıncı büyük futbol iktisadı bizim diye övünüyorsun ancak borçlara bak.
“ULAŞAMAYACAĞINIZ MAKSATLARA BU KADAR PARA HARCANMAZ”
-Son senelerda kulüpler bazında futbolda da bir muvaffakiyet yok ortada. Bunun niçini nedir?
En son 2000 yılında Galatasaray’ın UEFA Kupası haricinde birkaç yarı final, çeyrek final başarımız var. Öbür ne başarımız var? Harcamalar daima ona göre ama…Yani bir sorun çözülmek isteniyorsa; evvela ehli beşerler tarafınca bu sorunun çözülmesi istenecek. O ehlilerde teşhisi de tedaviyi de hakikat yapacaklar. Yoksa yalap şalap, saldım çayıra mevlam kayıra diye bu işe bakarsınız yıllardir birebir biçimde ağlar durursunuz. Yazık günah ya! Ulaşamayacağınız maksatlar için dünyanın parasını harcıyorsunuz. Günah bu paraya ya! Bizim yurt haricinde yaklaşık 3 milyon insanımız yaşıyor. Bunların ortasından pek epey dünya çapında futbolcu ve sportmen çıkıyor. Ya Türkiye’de nüfus gelmiş 85 milyona çıkmıyor. niye? Bir de Avrupa’nın en genç ülkesiyiz diye övünüyoruz ya… Bu kadar genç varken bunları yetiştiremeyen sistemde bir kabahat var. Asıl o sistemi değiştir. öncedena altyapı değişmeli. Çok hoş statlar yapıldı Türkiye’de. Lakin o statlarda spor yapacak insanların gelişebileceği alanlar hazırlamak lazım.
“SEN MİSİN F.BAHÇE-G.SARAY DERBİSİNE İSMET ARZUMAN’I VEREN!”
-Sizin MHK Başkanlığı devrinizde TFF ‘den yahut kulüplerden atamalarla yahut hakemlerle ilgili telkinlerde bulunuldu mu? Bilhassa derbi maçları için…
Artık buna yanıt vereceğim. Sen diyeceksin ki Allah Allah nasıl yani…Bana hiç kimse müdahale etmedi. Yalnızca şu biçimde bir olay yaşanmıştı. Bunu anlatmak sana nasip oldu. Bir Fenerbahçe-Galatasaray maçında sorun yaşandı. İstanbul’dan Ankara’ya gelmiştim. Hastaniçin annemi taburcu edecektim. O sırada telefonum çaldı. Levent Lider arıyor.; ‘Yaa bütün Galatasaray topluluğu ayağa kalkmış. Sen bu maça İsmet Arzuman’ı nasıl verirsin?’ Ne var ki bunda dedim. ‘İşte hakemlik mesleğinin sonuna gelmiş, bilmem ne olmuş, şu olmuş…’ Dedim ki ‘İsmet’in son vakti değil. Fakat ben size daha ayrıntılı bir dönüş yapacağım. Şu an annemi hastaniçin taburcu ediyorum.’ daha sonrasında İsmet’in durumunu araştırdık. İsmet’in daha 3-4 yılı daha var. Ben de durumu Levent Başkan’a ilettim. ‘Valla ben bilmem, bu işi çöz’ dedi. Onun peşinden merhum Hasan Doğan aradı. bu biçimde kendisi başkanvekili idi.
‘BUNDAN daha sonra LEVENT BIÇAKCI VE HASAN DOĞAN HAKEMLERİ ATASIN’
-Levent Bıçakcı’nın yansısı nasıldı?
O da Galatasaray’ın yansılı olduğunu söylemiş oldu. Ben de ‘Yapacak bir şey yok. Bütün sorumluluğu ve vebali üzerime alırım’ dedim. Bu ortada İsmet’i de aradım. Bir düşüncen var mı? Ben gerekirse maçı saha kenarında senin yakınında izlerim.’ dedim. O da ’Hiç merak etme liderim.’ dedi. daha sonra Lider Bıçakcı aradı. Ne oldu dedi? Ben bu hakemi değiştirmem. Yalnızca şunu yaparım bir basın toplantısı düzenleyip, ’Levent Bıçakcı ile Hasan Doğan, hakem ataması yapmaya epeyce meraklılar. Bundan daha sonra onlar yapacaklar bu işi. Kimi atarsanız atayın.’ dedim. Sonucunda İsmet Arzuman olağanüstü bir maç yönetti. Fenerbahçe de derbiyi 1-0 kazandı. bu biçimde bir olay yaşanmıştı.
“YABANCI HAKEM OLURSA ALIM-SATIM KOLAYLAŞIR”
-Belki de sizin devrinizde de gündeme gelen ‘yabancı hakem’ tartışmaları hala sıcaklığını koruyor. Sizce yabancı hakem bir tahlil mü?
Yabancı futbolcunun ne kadar yararı oldu Türk futboluna? Hangi amaçlara kavuştuk? Yabancı hakem deyince FİFA yahut UEFA’nın 1 numaralı hakemleri gelip yönetecek değil. Bulgaristan’dan Romanya’dan Balkanlar’dan hakemler gelecek…Artık ne çıkarsa bahtına. Zurnada peşrev olmaz. Bence yabancı hakem sağlıklı bir tahlil değil. Alım-satım daha kolay olur o denli. İthalat-ihracat bir sürü sistemleri var. (Gülerek) Adam maçı yönetecek ve çekecek gidecek. tekrar da gönderirlerse ben gelmem diyecek, iş bitecek. Türk hakemleri hiç şayet olmazsa senle yüz yüze bakacak. Mahalledeki bakkala, kasaba karşı yüzünü düşürmeyecek.
“VAR SİSTEMİ, SKANDAL KARARLARI ÖNLEMEK İÇİN GETİRİLDİ”
-bir daha VAR sistemi ile ilgili bir sorum olacak. Faal hakemler yerine emekli hakem yahut gözlemcilerin VAR’da misyon yapması gerektiğini savunanlar var. Bu bahisteki niyetleriniz nedir?
Dediğim üzere VAR sistemine çarçabuk geçildi. Muhatapları VAR’ın ne olduğunu kavrayamadılar. Benim bildiğim VAR’ın temel öğesi; skandal bir sonucun önüne geçmektir. Bunun için VAR sistemi yapıldı. Bunun haricinde yönetim ve komuta maçın hakemlerinde. Özellikle orta hakemde.
“BEN KİMSENİN İŞİNE GELMEM”
-Futbol Federasyonu Lideri olsanız birinci icraatınız ne olurdu?
hayatımda hiç faraziyeler üzerine konuşmadım. Beni kimse TFF Lideri yapmaz. Ben kimsenin işine gelmem. Gerçek bildiğimi yapan, çizgisi belirli bir adamım.
“ÜLKENİN DURUMU FUTBOLUN AYNASI GİBİ”
-Soru bu biçimde şöyle değiştireyim. Size göre Türk futbolunun en büyük sorunu ne?
Ülkenin sorunu her neyse futbolun da sorunu tıpkı. Bunları birbirinden ayıramazsın. Sıkıntılar her şeydilk evvel niyet sorunu. Uygun niyetli olmamız lazım. Tıpkı biçimde liyakat sorunu var. En büyük dertler bunlar. Yani işi ehline vereceksin. Asırlar evvel söylenmiş bir kelam. İşi ehline emanet edin. İş ehline gidecek. Parası epeyce diye, varlıklı diye yahut falancanın filancanın adamı diye birilerine hatır için emanet edilmeyecek.
MUHTEŞEM LİG’İN EN YETERLİ HAKEMİ KİM?
-Şu anda Türkiye’de beğendiğiniz hakem var mı?
Bunların birden fazla bende evlat üzere. İçinden ayırt etmem mümkün değil. Hakem beğenmek hayli bakılırsaceli bir kavram. Onun için bırak da bu soruda ben kıvırtayım ya…(Gülerek)
“ADİL OLUN, KUL HAKKI YEMEYİN”
-Son olarak futbol kamuoyuna bir ileti vermek isterseniz neler söylersiniz?
Adil olun, dürüst olun, kul hakkı yemeyin. Ancak sahiden. bu biçimde telaffuzda melaike aksiyonda şeytan olmayın.
KİMLİK KARTI
İsmi Soyadı: Ufuk Özerten
Doğum tarihi: 1951
Doğum yeri: Şile, İstanbul
Mesleği: Makina Mühendisi, Spor Yöneticisi
Futbol dünyasındaki mesleği: Uzun yıllar Ankara Emniyetspor’da yöneticilik yaptı. 1992’den itibaren Futbol Federasyonu’nda çeşitli misyonlar üstlendi. Özerten, bu bakılırsavindilk evvel Gençlerbirliği Genel Koordinatörlüğü ve asbaşkanlık yaptı. 5 Mayıs 2005’te Levent Bıçakcı’nın Futbol Federasyonu Başkanlığı’nı üstlendiği periyot, Merkez Hakem Şurası (MHK) Başkanlığı bakılırsavine seçildi. Akabinde Yıldırım Demirören’in başkanlık yaptığı Futbol Federasyonu’nda 1. Başkanvekili ve İcra Konseyi Üyesi olan Ufuk Özerten, 22 Nisan 2014’te nazaranvinden istifa etti.
Onu 2005 yılında Levent Bıçakcı’nın Futbol Federasyonu Başkanlığı’nı üstlendiği periyotta Merkez Hakem Konseyi (MHK) Başkanlığı bakılırsavine seçilmesiyle tanıdık. Akabinde Yıldırım Demirören’in başkanlık yaptığı Futbol Federasyonu’nda 1. Başkanvekili ve İcra Konseyi Üyesi olarak vazife yaptı. O dönemki icraatiyle tanınan ve takip edilen bir isim haline gelen Ufuk Özerten, sorularımıza ‘maskesiz’ cevaplar verdi.
“KULİS YAPMADAN MHK LİDERİ OLDUM”
– 1990’lı senelerda Futbol Federasyonu’nun çeşitli kademelerinde bulundunuz. Akabinde Gençlerbirliği’nde yöneticilik yaptınız. Türk futbolseverler ise sizi 2005’te MHK Lideri olarak tanıdı. Daha evvel hiç hakemlik yapmamanıza karşın bu biçimde bir nazaranve getirilmeniz o devir fazlaca konuşulmuştu.
Sen beni artık fazlaca eskiye götürdün ya…2005’te MHK Lideri oldum. Asıl mesleğim makine mühendisliği. Herbiçimde Türkiye’de hiç kulis yapmadan MHK Lideri olan birinci kişi benim. Birinci basın toplantısında medya mensuplarından biri senin sorduğun bu soruyu yöneltti. Dedi ki; ’Siz hiç hakemlik yapmadınız. ‘ bu biçimde şu yanıtı verdim; ’Bak kardeşim dünyanın en ünlü bayan doğum mütehassısları erkeklerdir. Doğum yapmamışlardır.’ Yani bu iş idare biçimidir, kalite işidir. Allah rahmet eylesin Halim Çorbalı…Uzun mühlet hem TFF Başkanlığı birebir vakitte MHK Başkanlığı yaptı. Onun da hiç hakemliği yoktur. Gelelim Şenes Erzik’e…Hakemliği var mı?
“ŞENES ERZİK DE HAKEM DEĞİLDİ”
-Hayır yok…
Fakat Şenes Erzik, FİFA Hakem Konseyi yardımcısıydı. UEFA Hakem Kurulu’nda nazaranv yaptı. Birebir biçimde Zekeriya Alp’in hakemliği yoktu. Bugün Türk hakemliğinde konuşulan Ufuk Özerten ve Zekeriya Alp’in vaktidir. Hiç kimse bu iki isim hakkında olumsuz bir şey söyleyemez.
FERHAT GÜNDOĞDU KİM?
-Yeni bakılırsave getirilen MHK Lideri Ferhat Gündoğdu ismi sizce gerçek tercih mi?
Kendisini tanımıyorum. İsmini duymamıştım. Bu niçinle yorum yapamam.
“ADAYLAR ORTASINDA BEN DE VARDIM”
-Adaylar içinde sizin de isminiz geçti. TFF’den sizinle temasta bulunan oldu mu mu?
Evet adım geçiyordu. TFF’den arayan oldu lakin sonuçta diğer biri MHK Lideri oldu.
“OĞUZ SARVAN’I ÖNERİRDİM”
-Size danışsalardı kimi MHK Lideri olması için tavsiyede bulunurdunuz?
örneğin Oğuz Sarvan’ın ismini söylerdim. Bu işin ortasından gelen, vizyonu olan, bilgi ve deneyimli bir isim.
“SERDAR TATLI’YI RAHAT BIRAKMADILAR”
-nazaranvden alınan eski MHK Lideri Serdar Tatlı başarısız mıydı?
Bence Serdar bu işi âlâ götürdü. Fakat rahat bırakmadılar ki! Türkiye’de bu işler güç. Her devirde…Bak ben 2005’te MHK Başkanlığı yaptım. O periyot bir telaffuzda bulundum. Dedim ki; hakemlerin en büyük sorunu beyinleri ile yürekleri içindeki hattadır. Siz medya olarak bunu çarpıttınız. ‘Ufuk Özerten hakemlere beyinsiz’ dedi diye yorumladınız. meğer ben o denli bir tabirde bulunmadım. O denli bir kastım da yoktu. Zira ben şunu âlâ biliyorum; fazlaca zeki olan beşerler hakem olabilir. Ancak beyinle yürekle içindeki sınır epeyce özeldir. Göz görür, beyin algılar ancak yürek bayrağı kaldırtmaz yahut düdüğü üfletmez. 2005’te bunu söylemiş oldum. Artık sene 2021. bir daha tıpkı dertler var. Hakemler yüreklendirmek lazım.
“SORUNUN NASIL ÇÖZÜLECEĞİNİ SÖYLEYEN YOK”
-Sıkıntı nerede pekala? Hakem topluluğunu karşı bir ön yargı mı var?
Bence bu problem yüzde yüz hakemlerden kaynaklı bir kusur değil. Bu hakemlerin ve futbolun idaresinden kaynaklı bir sorun. Federasyondan tutun da kulüplere kadar inen bir problem. Deniyor ki; sistem değişecek, şu yapılacak bu yapılacak…Gerçi ne yapılacağı pek söylenmiyor da. her insanın ağzında bir sistem lafı var.
“BİR SİSTEMDEN BESLENENLER O SİSTEMİ DEĞİŞTİREMEZ”
-En son Galatasaray Lideri Burak Elmas da bu bahsetmiş olduğuniz ‘sistem’den kelam etmişti.
Ben sana şu biçimde bir şey söyleyeyim; bir sistemden beslenenler o sistemi değiştiremezler. Yani futbolda hakemlik olayı sigara dumanı üzere herkes tüttüğünü görüyor. Söylüyorsunuz bak burada bu biçimde bir duman var. Tut getir diyorlar. Ya bu duman gelmiyor işte, görüyorsun. Sen buna göre önlem alacaksın. Hakemi yöneten adam, eğilirse hakem yerlere düşer. Hakemi yönetenler dik durursa hakem de alanda dik durur. Hakeme idare adil davranırsa hakem de alanda adil davranmaya mecburdur. Lakin bunlar daima nazaranceli kavramlar. Bunları herkes menfaatine, işine geldiği biçimde oradan buradan çekerler. Onun için de daima bağırırız. Zira taraftar korkusu vardır idarelerde. Taraftar evvel hakemin aleyhine tezahürat yapar, daha sonra antrenörü kovalar, sıra idareye gelir. Liderler, taraftarın ‘yönetim istifa’ moduna girmesinden korkarlar. Onun için yapılan yanlışların, abuk sabuk işlerin faturası en kolay hakemlere kesilir. Niçin ? Bunlar alanda 3 bireyler. daha sonra 4 oldular. Artık 6-7 her neyse. VAR’ı ile AVAR’ı ile…Sahada en az olanlar, gerisinde hiç kimsesi olmayanlar hakemlerdir. Onun için daima ‘vurun abalı’ya olur.
“HAKEMLER GEREKLİ EĞİTİMİ ALAMADI”
-Sizin dönemizdeki hakemlerle şu anki hakemler içinde kalite farkı var mı?
Ben federasyonda bakılırsav yaptığım sürece 5. ve 6.hakem olayına hayli direndim. Yaptırmadım. niye? Zira orta hakemler yardım almaya alışmıştır. Onlar yardım etmeyi pek bilmezler. Onları çizgilere koyduğunuz vakit yardım alamazlar. Bu yüzden düzgün bir eğitim almaları gerekiyor. O eğitimi almadılar ve çizgi hakemliği de bitti.
“MAAŞLAR ARTTI YANLIŞLAR AZALMADI”
-VAR sistemine karşın tartışmalar da arttı. Sizin yorumunuz nedir?
Artık kestirim ediyorum VAR’da da birebir olay oldu. VAR sistemi hâlâ herkes tarafınca anlaşılabilmiş, anlatılabilmiş değil. VAR’a ne vakit gidilir, ne vakit gidilmez; VAR’da ne olması lazım bunlar tam eğitilmeden işe başlandı. ‘Göç yolda düzülür’ diye başlandı fakat göç yolda düzelemedi. Ortaya bu biçimde bir tablo çıktı. Bana sorarsan ben futbolda insan ögesinin hâkim olmasını istiyorum. Yani bir vakit içinder deniyordu ki hakemler; az paraya çalışıyor…Şimdi hakemlerin parası arttı. Gerçi aşağıdaki hakemlerin maaşı artmadı, üsttekilerin arttı. Yanılgılar azaldı mı? Yanılgılar da arttı. Demek ki bu işin sorunu para değil.
“UCUZ EĞİTMENLERLE NE FUTBOLCU NE HAKEM YETİŞİR”
-Sizce sorun nerede pekala?
Futbol birbirinin tamamlayıcısıdır. Hani eskilerin tabiriyle mütemmim cüzüdür. Futbolda nasıl alt yapı değerliyse hakemlikte de altyapı kıymetli. Fakat bizim futboldaki alt yapıyı biliyorsunuz. Bizde en niteliksiz, en ucuz antrenör en ufak yaş kümesinin başında olur. Onun için sonuçta dağ fare doğurur. En kaliteli, en nitelikli antrenör en küçük yaş kümesinin başında olmalı. Hatta ailelerini de eğitebilmeli. Hakemlikte de bu bu biçimde. Hakem aşağıdan üstteki havuza pak damlalar halinde damlamalı ki üstteki havuz da berrak ve pırıl pırıl olsun. Hakem aşağıdan bir sürü dalavere ile geliyor. Hakem aşağıdan yeterli yetişmiyor ki!
“HAKEMLİK MESLEK DEĞİL İTİBAR ÖGESİ OLMALI”
-Hakemlerin güzel yetişmesi için ne yapmak gerek?
2005’te Vilayet Hakem Şuralarını profesyonel yapmayı Futbol Federasyonu’na önerdim. bu biçimdeki lider Levent Bıçakcı idi. Bu tavsiyeme sıcak bakılmıştı. Lakin o federasyonun ömrü bu işe yetmedi. Dediğim üzere hakemlikte de bir insan kaynakları departmanı olması lazım. Hakem kimdir, neyin nesi, neyin fesidir? Bunların yeterli bilinmesi lazım. Artık bakın genelde hakemler işinde gücünde beşerler olarak lanse edilir. Ancak birçoğu BESYÖ (Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu) öğrencisi yahut BESYÖ mezunudur. Birçoklarının ataması bile yapılmamıştır. Yahut usulen birinin yanında çalışıyor üzere gözükürler. Ana gelirleri hakemliktir. Bence hakemin ana geliri hakemlik olmamalı. Öbür bir mesleği de olmalı. Onun yanında hakemliği yapmalı. Zira hakemlikte yaş sonu 45. Hakemliğe 18 yaşında başladığınızı düşünün 45 yaşından daha sonra hakemliğiniz bitiyor. Haydi yarın öbür gün çıktı 50’ye…Türkiye’de emeklilik yaşı 65. Yani hakemlik bir geçimlik kaynağı değil; hakemlik bir itibar ögesi olmalıdır. Evvelce hakemlere bakarsanız onların birçoğu meslek sahibi idi. Lakin onlar çeşitli niçinlerden dolayı hakemlikten uzaklaştırıldı. örneğin hakemlik yapan subaylar astsubaylar vardı.
“KELLE KOLTUKTA MAÇ YÖNETTİLER”
-Evet, merhum Bülent Yavuz ve Erol Ersoy vardı asker kökenliydi…
Onlar fazlaca kahır çektiler. O periyot ülkenin jeopolitik durumu niçiniyle hiç kimsenin bir yerden bir yere gidemediği devirlerde onlar kelle koltukta maç yönetti.
BABADAN OĞULA HAKEMLİK OLUR MU?
-Bir de yıllardır hakem topluluğunda babadan oğula yahut akrabalık bağının olduğu söylenir. Serdar Çakır-Cüneyt Çakır ve Talat Tokat-Metin Tokat da olduğu üzere… Bu durum sizce olağan mi?
Artık bak ne hoş iki tane isim verdin…Talat Tokat-Metin Tokat…Babasını da tanırım oğlunu da tanırım. Serdar Çakır-Cüneyt Çakır…Bunların ikisine tanırım. (Gülerek). Cüneyt’i FİFA hakemi yapan benim. Hatta Yunus Yıldırım, Fırat Aydınus onlar benim dönemimde FİFA oldular. Kimse bunu hatırlamaz lakin onlar bilirler ne kuvvetliklerle onları FİFA yaptığımı…O başka bir ders ve tez konusudur. Artık babadan oğula tabip olan var, mühendis olan var, babadan oğula avukat olan var…bu biçimde meslekleri geliştirmek mümkün. Hatta babadan oğula hakem olmak bir yerde hak üzere de olabilir. Yani daha küçük yaşlarda hakemlik çocuğun içine doğuyor. Anasının karnında iken düdük sesi ile büyüyor. O denli hakemler de var. Ayrıyeten insanların meslek seçimi de bir anayasal hak. Bence kendi bir ekip beceriksizliklerimizin, dirayetsizliklerimizin hatta ve hatta etik dışı işlerimizin vebalini hakemlerden çıkarmaya uğraşıyoruz. Sistem bence orada devreye giriyor. Lakin ahlaklı, düzgün niyetli, kültürlü insanların oluşturduğu sistemlerde bu tıp babadan oğula sorunlar olmaz. Hakemler aşağıdan kaliteli biçimde gelemiyorlar ki.
“AMBULANS VAR MI DEDİM HAKEM YERE YIĞILDI”
-Bu bahiste kimlere vazife düşüyor?
Vilayet Hakem Heyetleri, bu biçimde ucundan tutarak işe lalettayin (gelişigüzel) baktıkları için bu işler bu türlü geliyor. 2005 yılında MHK Başkanlığı dönemimde Ankara’da seçmeler yaptık. Hiç unutmam. Biz MHK üyeleri 19 Mayıs Stadı’nda protokol tribününde oturuyoruz. Hakemler bir kadro testlerden geçiyordu ve daha sonrasında koşuları başladı. Ya bir tane adam koşuyor. Sordum bu hakem kimin bölgesinden diye. İsmi lazım değil. Benim liderim dedi. Ya dedim bu hakem mi? Evet hakem. Ya bu adam alanda ölebilir, fizyonomisi de koşu üslubu da hakemliğe uygun değil. Buraya nasıl geldi dedim. Gerisinden ambulans var mı diye sordum. 2-3 dakika daha sonra adam alanda yığıldı kaldı. Yani bu biçimde biri MHK’nin önüne gelmemeli. MHK üyesi de, onu getiren Bölge Sorumlusu da, Vilayet Hakem Sorumlusu da bundan hicap duymalı. Utanmalı…Bunun hesabını vermeli. hiç bir meslekte amaçlar ölçülebilir şayet olmazsa sonuçlar sağlıklı olmaz. Hakemlikte bir ölçü ve insan kaynakları sistemini getirmek lazım. Yani bir hakemin cemâziyelöncedenini de ahirini de bilmeniz durumundasınız. Ailesini, yetişme usulünü, tahsilini, işini gücünü her şeyini takip etmek zorundasınız. Ona göre bu işi yapmalısınız. Palavra yanlış yapıp daha sonrasında sıkıştıkça sistem…! Ya yapmayın ya…! Ayıp oluyor, insanların aklıyla alay etmek oluyor.
“KULÜP LİDERLERİ ÖTEKİ BİR MAÇI MI İZLİYOR?”
-Kulüp liderlerinin hakem yanlışlarını abarttığını mı söylüyorsunuz?
Evet…Aynı maçı ben de seyrediyorum, kulüp lideri da seyrediyor. Bakıyorum hakem ufak tefek kusurlarla maçı yönetmiş. Bu cins yanlışlar dünyanın her yerinde yaşanıyor. Kıymetli olan kasti yanlış yapmamasıdır. Bunların önünü de etik pahaları hakemlere vererek geçebilirsiniz. Eeee..Hakem bizi ince ince doğradı! Hakem alanda bir kıyma makinasıydı adeta. Güya benle o başka maçı seyrettik. O niçin o denli konuşuyor? Kendi taraftarının ve futbolcusunu ardında durmuş olmak için. İnsanların bunları yapmaktan vazgeçmeleri lazım. Öbür türlü bu işler yoluna girmez.
“HİÇBİR HAKEM TEK BAŞINA KABAHAT İŞLEYEMEZ”
-Yanlış yapan hakem yok mu pekala?
Var tabii…Yanlış yapan hakemin en sert biçimde cezalandırılmasını da sağlamanız lazım. Bakın hiç bir hakem tek başına kabahat işleyemez. Derler ya; hakem maç sattı! Kim aldı? Alan ortada yok. Satan hakem ortada. Bunu mahkemeye götürsen mahkeme bunda karar veremez. Bak sana bir anekdot anlatayım. Gerçek bir hayat öyküsü. Allah rahmet eylesin Hasan Doğan, seçime giriyordu. Bana dedi ki; ‘Seni idareye almayacağım. MHK Lideri yapacağım.’ Lider sağol. Beni alacaksan idareye al dedim. Ve beni idaresine aldı. Hatırlarsınız birtakım hakemlerin kellesi atıldı bir tarafa. Hakemlikle ilgileri kesildi. Bir gün Hasan Doğan ile baş başa oturuyoruz. Dedim ki, ‘Başkan beni düzgün ki MHK Lideri yapmamışsın.’ Niçin dedi. Ya dedim şayet beni MHK Lideri yapsaydın bu hakemlerin baş kopartma operasyonunu yapamazdınız. niye diye sordu? Dedim ki lider, az evvel anlattığımı söylemiş oldum. hiç bir hakem tek başına hata işlemez. O hakemler şayet maç alıp satıyorsa kesinlikle karşılarında biri var. Onları da ortaya çıkartacaksın. Sen bana karşıdaki kelleyi vermeden ben de sana kelle vermezdim dedim. Haksız mıyım? Hakem mecnun mi ya? Durduk yerde niçin maç satsın?
MHK’NIN İÇİNDE ÇETE Mİ VAR?
-Geçtiğimiz hafta Kulüpler Birliği, ligin devre ortasına kadar hakemler hakkında yorum yapmama sonucu aldı. Ama bir hafta geçmeden Beşiktaş Lideri Ahmet Işık Çebi, MHK için ‘çete ve şeytani düzen’ sözlerini kullandı. Sizin yorumunuz nedir?
Ne diyeyim Allah ıslah etsin. (Gülerek)
“AVRUPA’DA ASLAN GİBİLER”
-MHK ortasında var mı bu biçimde bir çete?
Valla var ise ortaya çıkarsınlar. Güç bir iş değil ki! Hakem alana beyni rahat olarak çıkarsa futbol hakemliği güç bir iş değil. Bunun örneği şu; bizim FİFA kokartlı hakemlerimiz için daima söylenir. Bunlar yurt haricinde aslan- kaplan, yurt içine gelince düzgün maç yönetemiyorlar. UEFA ve FİFA’da hakem seçerken adamın gözünün yaşına bakmazlar. Alandaki performansına göre değerlendirirler ve ona bakılırsa maç verirler. Yahut ona nazaran hakemlikten uzaklaştırırlar. İş benim dediğime geliyor. Hakemlerimiz yurt haricinde maç yönetirken başları çok rahat çıkıyor alana. Lakin içerde o denli değil ki. Bin türlü tilki kuyrukları düğümlenmiş bir vaziyette alana çıkıyor çocuklar.
‘BANA BU MAÇI niye VERDİLER?’ DEMEMELİ
-Avrupa’da âlâ maç yönetenler niye Türkiye’deki maçlarda zorlanıyorlar?
Zira yıllardir tıpkı şeyleri görmüşler. Eminim daha hakeme ,’Oğlum sen bu hafta şu maça gideceksin.’ dendiği vakit hakem şunu düşünür; ‘Bu maçı bana niçin verdiler? Ben bu A Takımı’nın bir sene evvel şöyleki bir maçını yönettim. Bir şey olmuştu. Bu B Takımı’ndan da şu biçimde bir olay olmuştu. ‘ diye. Yani bunun üzere pek epey şeyleri düşünerek alana çıkarlar. Ve bilinçaltı, 90 dakikalık mühlet zarfında insanlara bir ekip kusurları yaptırır. Bunların önüne geçmek lazım. Bunlar sıkıntı şeyler değil. Bakın Türkiye’de neler yetişiyor? İğne deliğinden uçak geçirip bombalar yerleştiren pilotlar yetişiyor. Bunlar Türk çocukları. Hakemler de bizim çocuklarımız. Tahminen de bir kısımları sınıf arkadaşı. Birebir yerlerden gelip geçtiler. Lakin bunların eğitimi kıymetli. Bu eğitim de her insanın ağzında bir sakızdır. Ya futbol kuralları en sıradan kuralları olan spor koludur. örneğin beyzbolun yahut Amerikan futbolu üzere sporların nerdeyse ansiklopedi biçiminde kuralları vardır. Futbolun kaç tane kuralı var? Futbolda sportif eğitimin yanında mental eğitim de hayli değerlidir. Mental olarak bir hakemi alana rahat çıkartacaksınız. Hakem gerisinde olan başta MHK’si, daha sonra federasyonuna inanç duyacak. Bunlar düzgün adamlar, benim hakkımı yedirmezler. Ben de karşıdaki grupların hakkını yediremem. Kul hakkına giremem diyecek.
“HAKEMLERİN GÜNAHI TAŞ ÇATLASA YÜZDE 20”
-Yüzdelik bir oran verecek olursanız hakemlerin kabahati ne kadar?
Günahı sevabı şu biçimde bir yüzde verirsem, günahların taş çatlasın yüzde 20’si hakemlerdedir. Geri kalanını öbür arkadaşlar ortalarında bölüşsün. Onlar bu işte kimin ne kadar günahkar olduğunu âlâ biliyorlar. Fakat dediğim üzere daima bu sistemden beslenenlerle bu sistem değiştirilmeye çalışılıyor. Olmuyor..! Olmaz da. Bak ben kaç tane bakan gördüm. Kulüpler kanunu yapılacaktı. Hatta kimileri ile tatsızlık yaşadım. Dedim ki çıkartamazsınız bu kanunu. Sonuçta çıkmadı. Hâlâ da çıkmış değil. hiç bir iş adamı, hiç bir aklı başında bir adam ulaşamayacağını bildiği amaç için para harcamaz. O denli mi? Fakat futbolda bunun aykırısı var ya…!
“KULÜPLERİN KASASI DOLDU, BORÇLARI ARTTI”
-Bu mevzuyu biraz açar mısınız?
1992’de Şenes Erzik başkanlığında Futbol Federasyonu özerkleştiğinde ben de yönetimdeydim. 1994-95’te havuzu yaptık. Orada bizim emeğimiz oldukcatur. Başta Şenes Erzik olmak üzere…Kulüplerin gelirleri 10 kat artmıştır. Geliriniz artarsa refahınızın ve kalitenizin de artması lazım değil mi? Kulüplerin gelirlerinin artmasının yanında borçları bin misli arttı. Bu kaçağın niçinini herkes bilir fakat kimse söylem edemez. Niçin etmezler? Dünyanın, Avrupa’nın altıncı büyük futbol iktisadı bizim diye övünüyorsun ancak borçlara bak.
“ULAŞAMAYACAĞINIZ MAKSATLARA BU KADAR PARA HARCANMAZ”
-Son senelerda kulüpler bazında futbolda da bir muvaffakiyet yok ortada. Bunun niçini nedir?
En son 2000 yılında Galatasaray’ın UEFA Kupası haricinde birkaç yarı final, çeyrek final başarımız var. Öbür ne başarımız var? Harcamalar daima ona göre ama…Yani bir sorun çözülmek isteniyorsa; evvela ehli beşerler tarafınca bu sorunun çözülmesi istenecek. O ehlilerde teşhisi de tedaviyi de hakikat yapacaklar. Yoksa yalap şalap, saldım çayıra mevlam kayıra diye bu işe bakarsınız yıllardir birebir biçimde ağlar durursunuz. Yazık günah ya! Ulaşamayacağınız maksatlar için dünyanın parasını harcıyorsunuz. Günah bu paraya ya! Bizim yurt haricinde yaklaşık 3 milyon insanımız yaşıyor. Bunların ortasından pek epey dünya çapında futbolcu ve sportmen çıkıyor. Ya Türkiye’de nüfus gelmiş 85 milyona çıkmıyor. niye? Bir de Avrupa’nın en genç ülkesiyiz diye övünüyoruz ya… Bu kadar genç varken bunları yetiştiremeyen sistemde bir kabahat var. Asıl o sistemi değiştir. öncedena altyapı değişmeli. Çok hoş statlar yapıldı Türkiye’de. Lakin o statlarda spor yapacak insanların gelişebileceği alanlar hazırlamak lazım.
“SEN MİSİN F.BAHÇE-G.SARAY DERBİSİNE İSMET ARZUMAN’I VEREN!”
-Sizin MHK Başkanlığı devrinizde TFF ‘den yahut kulüplerden atamalarla yahut hakemlerle ilgili telkinlerde bulunuldu mu? Bilhassa derbi maçları için…
Artık buna yanıt vereceğim. Sen diyeceksin ki Allah Allah nasıl yani…Bana hiç kimse müdahale etmedi. Yalnızca şu biçimde bir olay yaşanmıştı. Bunu anlatmak sana nasip oldu. Bir Fenerbahçe-Galatasaray maçında sorun yaşandı. İstanbul’dan Ankara’ya gelmiştim. Hastaniçin annemi taburcu edecektim. O sırada telefonum çaldı. Levent Lider arıyor.; ‘Yaa bütün Galatasaray topluluğu ayağa kalkmış. Sen bu maça İsmet Arzuman’ı nasıl verirsin?’ Ne var ki bunda dedim. ‘İşte hakemlik mesleğinin sonuna gelmiş, bilmem ne olmuş, şu olmuş…’ Dedim ki ‘İsmet’in son vakti değil. Fakat ben size daha ayrıntılı bir dönüş yapacağım. Şu an annemi hastaniçin taburcu ediyorum.’ daha sonrasında İsmet’in durumunu araştırdık. İsmet’in daha 3-4 yılı daha var. Ben de durumu Levent Başkan’a ilettim. ‘Valla ben bilmem, bu işi çöz’ dedi. Onun peşinden merhum Hasan Doğan aradı. bu biçimde kendisi başkanvekili idi.
‘BUNDAN daha sonra LEVENT BIÇAKCI VE HASAN DOĞAN HAKEMLERİ ATASIN’
-Levent Bıçakcı’nın yansısı nasıldı?
O da Galatasaray’ın yansılı olduğunu söylemiş oldu. Ben de ‘Yapacak bir şey yok. Bütün sorumluluğu ve vebali üzerime alırım’ dedim. Bu ortada İsmet’i de aradım. Bir düşüncen var mı? Ben gerekirse maçı saha kenarında senin yakınında izlerim.’ dedim. O da ’Hiç merak etme liderim.’ dedi. daha sonra Lider Bıçakcı aradı. Ne oldu dedi? Ben bu hakemi değiştirmem. Yalnızca şunu yaparım bir basın toplantısı düzenleyip, ’Levent Bıçakcı ile Hasan Doğan, hakem ataması yapmaya epeyce meraklılar. Bundan daha sonra onlar yapacaklar bu işi. Kimi atarsanız atayın.’ dedim. Sonucunda İsmet Arzuman olağanüstü bir maç yönetti. Fenerbahçe de derbiyi 1-0 kazandı. bu biçimde bir olay yaşanmıştı.
“YABANCI HAKEM OLURSA ALIM-SATIM KOLAYLAŞIR”
-Belki de sizin devrinizde de gündeme gelen ‘yabancı hakem’ tartışmaları hala sıcaklığını koruyor. Sizce yabancı hakem bir tahlil mü?
Yabancı futbolcunun ne kadar yararı oldu Türk futboluna? Hangi amaçlara kavuştuk? Yabancı hakem deyince FİFA yahut UEFA’nın 1 numaralı hakemleri gelip yönetecek değil. Bulgaristan’dan Romanya’dan Balkanlar’dan hakemler gelecek…Artık ne çıkarsa bahtına. Zurnada peşrev olmaz. Bence yabancı hakem sağlıklı bir tahlil değil. Alım-satım daha kolay olur o denli. İthalat-ihracat bir sürü sistemleri var. (Gülerek) Adam maçı yönetecek ve çekecek gidecek. tekrar da gönderirlerse ben gelmem diyecek, iş bitecek. Türk hakemleri hiç şayet olmazsa senle yüz yüze bakacak. Mahalledeki bakkala, kasaba karşı yüzünü düşürmeyecek.
“VAR SİSTEMİ, SKANDAL KARARLARI ÖNLEMEK İÇİN GETİRİLDİ”
-bir daha VAR sistemi ile ilgili bir sorum olacak. Faal hakemler yerine emekli hakem yahut gözlemcilerin VAR’da misyon yapması gerektiğini savunanlar var. Bu bahisteki niyetleriniz nedir?
Dediğim üzere VAR sistemine çarçabuk geçildi. Muhatapları VAR’ın ne olduğunu kavrayamadılar. Benim bildiğim VAR’ın temel öğesi; skandal bir sonucun önüne geçmektir. Bunun için VAR sistemi yapıldı. Bunun haricinde yönetim ve komuta maçın hakemlerinde. Özellikle orta hakemde.
“BEN KİMSENİN İŞİNE GELMEM”
-Futbol Federasyonu Lideri olsanız birinci icraatınız ne olurdu?
hayatımda hiç faraziyeler üzerine konuşmadım. Beni kimse TFF Lideri yapmaz. Ben kimsenin işine gelmem. Gerçek bildiğimi yapan, çizgisi belirli bir adamım.
“ÜLKENİN DURUMU FUTBOLUN AYNASI GİBİ”
-Soru bu biçimde şöyle değiştireyim. Size göre Türk futbolunun en büyük sorunu ne?
Ülkenin sorunu her neyse futbolun da sorunu tıpkı. Bunları birbirinden ayıramazsın. Sıkıntılar her şeydilk evvel niyet sorunu. Uygun niyetli olmamız lazım. Tıpkı biçimde liyakat sorunu var. En büyük dertler bunlar. Yani işi ehline vereceksin. Asırlar evvel söylenmiş bir kelam. İşi ehline emanet edin. İş ehline gidecek. Parası epeyce diye, varlıklı diye yahut falancanın filancanın adamı diye birilerine hatır için emanet edilmeyecek.
MUHTEŞEM LİG’İN EN YETERLİ HAKEMİ KİM?
-Şu anda Türkiye’de beğendiğiniz hakem var mı?
Bunların birden fazla bende evlat üzere. İçinden ayırt etmem mümkün değil. Hakem beğenmek hayli bakılırsaceli bir kavram. Onun için bırak da bu soruda ben kıvırtayım ya…(Gülerek)
“ADİL OLUN, KUL HAKKI YEMEYİN”
-Son olarak futbol kamuoyuna bir ileti vermek isterseniz neler söylersiniz?
Adil olun, dürüst olun, kul hakkı yemeyin. Ancak sahiden. bu biçimde telaffuzda melaike aksiyonda şeytan olmayın.
KİMLİK KARTI
İsmi Soyadı: Ufuk Özerten
Doğum tarihi: 1951
Doğum yeri: Şile, İstanbul
Mesleği: Makina Mühendisi, Spor Yöneticisi
Futbol dünyasındaki mesleği: Uzun yıllar Ankara Emniyetspor’da yöneticilik yaptı. 1992’den itibaren Futbol Federasyonu’nda çeşitli misyonlar üstlendi. Özerten, bu bakılırsavindilk evvel Gençlerbirliği Genel Koordinatörlüğü ve asbaşkanlık yaptı. 5 Mayıs 2005’te Levent Bıçakcı’nın Futbol Federasyonu Başkanlığı’nı üstlendiği periyot, Merkez Hakem Şurası (MHK) Başkanlığı bakılırsavine seçildi. Akabinde Yıldırım Demirören’in başkanlık yaptığı Futbol Federasyonu’nda 1. Başkanvekili ve İcra Konseyi Üyesi olan Ufuk Özerten, 22 Nisan 2014’te nazaranvinden istifa etti.