AHMET KEREM YILDIZ / EKONOMİST
24 Ocak 2022 tarihindeki Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) bilgilerine bakılırsa bankacılık bölümündeki toplam mevduatın Türk Lirası karşılığı 5,413 trilyon TL, toplam kredilerin karşılığı 4,945 trilyon TL. Mevduat ile kredi içindeki fark 468 milyar TL. halbuki 31 Aralık 2018’de mevduatın Türk Lirası karşılığı 2,035 trilyon, krediler 2,393 trilyon TL’ydi. Mevduat kredi içindeki fark ‘eksi 358 milyar lira’ydı. Yani 2018 yılında bankalarımızda bulunan mevduat, firmalarımızın ve ferdî tüketicilerimizin gereksinimini karşılamadığı için yurtharicinden 358 milyar TL karşılığı döviz borçlanmak zorundaydık.
2022 yılına geldiğimizde toplam mevduatımız toplam kredilerimizde 468 milyar TL fazla olduğu için artık yurtharicinden borçlanmak zorunda değiliz.
KUR MUHAFAZALI HESABIN EHEMMİYETİ
24 Ocak 2022 tarihindeki BDDK datalarına göre toplam Türk Lirası kredi büyüklüğü 2,857 trilyon TL, Türk lirası mevduatı 2,016 trilyon TL’dir. Toplam döviz kredi hacmi 156,592 milyar dolar, toplam döviz mevduat hacmi ise 253,974 milyar dolardır.
TL cinsinden mevduat, TL kredi hacminden 854 milyar TL daha az düzeydeyken, yabancı para mevduatı yabancı para kredi hacminden 97,382 milyar dolar daha fazla. Kur muhafazalı mevduat hesaplarının kıymeti burada ortaya çıkıyor. Gereksinim fazlası yaklaşık 60-70 milyar dolarlık yabancı para mevduat TL’ye dönüşürse piyasa istikrarı sağlanır.
BANKALAR %16 İLE ALIYOR
Bankalarımız, Türk Lirası kredi vermek için ellerindeki yabancı para mevduatları swap ile Merkez Bankası’na verip karşılığında yıllık %14 faiz oranı ile yaklaşık 1 trilyon Türk Lirası para alıp firmalarımızın kredi muhtaçlığını karşılıyor. 2 trilyon TL mevduatın yaklaşık 472 milyar TL’si cari mevduat ve Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu’nun 27 Ocak’taki basın toplantısında verdiği bilgilere göre bankaların kredi olarak verdiği kaynağın maliyeti (Türk Lirası mevduatları için ödedikleri faiz ile Merkez Bankası’ndan aldıkları paranın toplam maliyeti) yaklaşık %16-17 düzeylerindedir.
YÜZDE 13-14 KAR KABUL EDİLEMEZ
Lakin maalesef şu anda bankalarımız yıllık %30 civarında bir faiz oranı ile kredi kullandırıyor. %13-14 üzere bir kar marjı kabul edilebilir bir oran değil. Bankaların bir an evvel kredi oranlarını % 20 düzeylerine indirmesi gerekiyor. Uygulanmakta olan yeni Türkiye İktisat Modeli’nde, ihracat, tarım, güç, turizm ve sanayi bölümlerinde üretime dayalı, dış ticarette cari fazla veren sürdürülebilir kalıcı bir büyüme hedefleniyor.
Bu büyümenin de düşük enflasyon ve oynaklığı az olan stabil bir döviz kuru ile sağlıklı bir biçimde desteklenmesi gerekiyor. %78-80 düzeylerinde olan kapasite kullanma oranları ile daha fazla büyüme sağlayamayız. Ek kapasite oluşturmak için yatırımları arttırmamız gerekiyor. Yatırım için de düşük faiz ile kredi kullandırılması gerekiyor.
Bankalar Merkez Bankası’nın adımlarına uymuyor
Merkez Bankası düşük faiz ile kredi kullandırılması için siyaset faizini %14 düzeylerine düşürdü. Lakin bankalar Merkez Bankası’nın bu adımlarına uymuyor. Merkez Bankası’ndan %14 ile aldıkları parayı piyasada %30 civarında bir oran ile firmalara kredi vererek fırsatçılık yapıyor. Yarınlara daha inançlı ve sağlıklı bir ekonomik ortamda girmek için iktisadın tüm paydaşları ellerini taşın altına koymalı. Kimse fırsatçılık yapmamalı. Halkımız da kur muhafazalı Türk Lirası hesaplara geçiş yapmalı ve bu sürece olumlu katkı vermeli. Daima birlikte kazanırsak keyifli oluruz. Yoksa birileri daha fazlaca kazanmak için açgözlülük yaparsa süreç zehirlenir ve hepimiz ziyan görürüz.
24 Ocak 2022 tarihindeki Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) bilgilerine bakılırsa bankacılık bölümündeki toplam mevduatın Türk Lirası karşılığı 5,413 trilyon TL, toplam kredilerin karşılığı 4,945 trilyon TL. Mevduat ile kredi içindeki fark 468 milyar TL. halbuki 31 Aralık 2018’de mevduatın Türk Lirası karşılığı 2,035 trilyon, krediler 2,393 trilyon TL’ydi. Mevduat kredi içindeki fark ‘eksi 358 milyar lira’ydı. Yani 2018 yılında bankalarımızda bulunan mevduat, firmalarımızın ve ferdî tüketicilerimizin gereksinimini karşılamadığı için yurtharicinden 358 milyar TL karşılığı döviz borçlanmak zorundaydık.
2022 yılına geldiğimizde toplam mevduatımız toplam kredilerimizde 468 milyar TL fazla olduğu için artık yurtharicinden borçlanmak zorunda değiliz.
KUR MUHAFAZALI HESABIN EHEMMİYETİ
24 Ocak 2022 tarihindeki BDDK datalarına göre toplam Türk Lirası kredi büyüklüğü 2,857 trilyon TL, Türk lirası mevduatı 2,016 trilyon TL’dir. Toplam döviz kredi hacmi 156,592 milyar dolar, toplam döviz mevduat hacmi ise 253,974 milyar dolardır.
TL cinsinden mevduat, TL kredi hacminden 854 milyar TL daha az düzeydeyken, yabancı para mevduatı yabancı para kredi hacminden 97,382 milyar dolar daha fazla. Kur muhafazalı mevduat hesaplarının kıymeti burada ortaya çıkıyor. Gereksinim fazlası yaklaşık 60-70 milyar dolarlık yabancı para mevduat TL’ye dönüşürse piyasa istikrarı sağlanır.
BANKALAR %16 İLE ALIYOR
Bankalarımız, Türk Lirası kredi vermek için ellerindeki yabancı para mevduatları swap ile Merkez Bankası’na verip karşılığında yıllık %14 faiz oranı ile yaklaşık 1 trilyon Türk Lirası para alıp firmalarımızın kredi muhtaçlığını karşılıyor. 2 trilyon TL mevduatın yaklaşık 472 milyar TL’si cari mevduat ve Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu’nun 27 Ocak’taki basın toplantısında verdiği bilgilere göre bankaların kredi olarak verdiği kaynağın maliyeti (Türk Lirası mevduatları için ödedikleri faiz ile Merkez Bankası’ndan aldıkları paranın toplam maliyeti) yaklaşık %16-17 düzeylerindedir.
YÜZDE 13-14 KAR KABUL EDİLEMEZ
Lakin maalesef şu anda bankalarımız yıllık %30 civarında bir faiz oranı ile kredi kullandırıyor. %13-14 üzere bir kar marjı kabul edilebilir bir oran değil. Bankaların bir an evvel kredi oranlarını % 20 düzeylerine indirmesi gerekiyor. Uygulanmakta olan yeni Türkiye İktisat Modeli’nde, ihracat, tarım, güç, turizm ve sanayi bölümlerinde üretime dayalı, dış ticarette cari fazla veren sürdürülebilir kalıcı bir büyüme hedefleniyor.
Bu büyümenin de düşük enflasyon ve oynaklığı az olan stabil bir döviz kuru ile sağlıklı bir biçimde desteklenmesi gerekiyor. %78-80 düzeylerinde olan kapasite kullanma oranları ile daha fazla büyüme sağlayamayız. Ek kapasite oluşturmak için yatırımları arttırmamız gerekiyor. Yatırım için de düşük faiz ile kredi kullandırılması gerekiyor.
Bankalar Merkez Bankası’nın adımlarına uymuyor
Merkez Bankası düşük faiz ile kredi kullandırılması için siyaset faizini %14 düzeylerine düşürdü. Lakin bankalar Merkez Bankası’nın bu adımlarına uymuyor. Merkez Bankası’ndan %14 ile aldıkları parayı piyasada %30 civarında bir oran ile firmalara kredi vererek fırsatçılık yapıyor. Yarınlara daha inançlı ve sağlıklı bir ekonomik ortamda girmek için iktisadın tüm paydaşları ellerini taşın altına koymalı. Kimse fırsatçılık yapmamalı. Halkımız da kur muhafazalı Türk Lirası hesaplara geçiş yapmalı ve bu sürece olumlu katkı vermeli. Daima birlikte kazanırsak keyifli oluruz. Yoksa birileri daha fazlaca kazanmak için açgözlülük yaparsa süreç zehirlenir ve hepimiz ziyan görürüz.