Bebeklik ve Erken Çocuklukta Ayrılık Tasaları

[BenMelek]

• 
  Varolma(ma) derdi
  
  
• 
  Yok olma kaygısı
  
  
• 
  Sevdiği nesneyi(1) yitirme kaygısı
  
  
• 
  Sevecen objeyi yitirme korkusu
  
  
• 
  Nesne tarafınca hücuma uğrama telaşı
  
  
• 
  Ölüm kaygısı
  
  
• 
  yeniden birleşememe kaygısı…
  

Doğumdan itibaren insanın varolma sancıları ‘ayrılma kaygıları’ olarak pek fazlaca kuramcı tarafınca ele alınmıştır. Çocukta emekleme ve yürüme üzere motor hünerlerin ansızın ortaya çıkması, anniçin(2) farklı olmaya duygusal olarak hazır oluştan evvel meydana gelir ve bir panik doğar. Öte yandan olgunlaşan çocukta ayrılma istekleri da ortaya çıkmıştır. Hem kendisinin hem annesinin hazır olmadığı bir ayrılığı arzulamanın bebekte suçluluk hisleri oluşturabileceği ve sevecen anneyi kaybetme korkusu ortaya çıktığı düşünülür. Bu karmaşık ve olumsuz hislerle baş etmenin yolu yinelayan kısa müddetli başlayıp giderek artan müddetlerde ayrılıklar yaşamaktan geçer. Bu ayrılmaların birincisi, bebek annesiyle bir ortada iken kendi iç dünyasıyla meşgül olduğu anlarda yaşanır. daha sonrasında ce-e oyunu, annenin mesela mutfağa gidip su alıp gelmesi üzere kısa vadeli ayrılıklar, sonrasındasındaları annenin yarı vakitli ve tam vakitli işe başlamaları sıralanır. Ayrılma bireyleşme periyodunda, 9-15 aylarda etrafa ilginin artması ile ayrılma dertlerinde yatışma, annenin kendine ilişkin olmadığını manaya ile bir daha alevlenme devirleri olabilir.

Bu kısa özetten hareketle teşhis sınıflama sistemlerine nazaran de 0-2 yaş içinde rastgele bir tasa bozukluğundan bahsedilemez fakat çocuğun yeni olaylar karşısında çekinme davranışı gösterdiği ve daha sonraki yaşlarda telaş bozuklukları olacağına dair işaretler veren bir tarif vardır: Yeniliğe Karşı İnhibisyon Bozukluğu (Inhibition to Novelty Disorder). Bu bozuklukta çocuğun yeni durum ve şahıslar karşısında sevincini kaybettiği, içe kapandığı, keşfedemediği görülür.

Çocuk ve genç psikiyatristlerine bakılırsa 2 yaştan daha sonra erken çocukluk evresi başlar. Bu evrede artık anne-babanın içselleştiğine(3) dair işaretler vardır, ayrılık tasaları sonlanmıştır. Çocuk geliştirdiği tahlil marifetleri ile çaresizlik ve yalnızlık tehditlerinden kurtulmuştur. Bağlanma açısından bakıldığında her yaşta ayrılığa verilen reaksiyon farklıdır ve her yaşta protesto (itiraz) davranışı olabilir. Lakin protesto ve korkuyu ayırt etmek kıymetlidir. Şayet çocukta ayrılık durumunda hareketlerinde yavaşlama, içe kapanma, sevincini kaybetme yahut tam zıddı oyuncaklarına ve öteki şahıslara karşı saldırgan davranışlar ve öfkelilik oluyorsa bunu protesto davranışından fazlası olarak kabul etmek gerekir. İster 2 yaşından evvel ister daha sonra olsun, her yaşta çocuğunuz ayrılık anlarında keşfetmenin tadına varamıyor ve sevincini kaybediyorsa bir çocuk ve genç psikiyatristinden takviye almanız yeterli olacaktır.

Tüm bebeklerin sevinçle büyümesini dilerim!

(Not: 1)‘Nesne’ ruh sıhhatinde ‘öteki’ karşılığına gelen, bebek-çocuk-yetişkinlerin bilhassa yakın alakada olduğu bireyleri tarifler. 2)Metin ortasında ‘birincil bakımveren’den, akıcılığın kabolmaması maksadıyla ‘anne’ olarak bahsedilmiştir. Lakin bu rol cinsiyetten bağımsız düşünülmelidir. 3)‘İçselleşme’ ile kastedilen durum, anne-babanın görünmedikleri anlarda yok olmadıklarını manaya, bir süre daha sonra tekrar görüneceklerine inanma durumudur.)