AHMET KEREM YILDIZ / EKONOMİST
Bugün toplumumuzun yaklaşık yüzde 80’lik kısmını fiyatlı çalışanlar ve/veya emekliler oluşturuyor. Yani ticaret yapmayan sabit gelirli insanlardan oluşuyor. Bu beşerler çalışırken tasarruf ederek yaptığı birikimleri değerlendirirken mevcut durumda yüklü olarak aşağıdaki seçeneklerden birinde bu yatırımlarını değerlendiriyorlar:
4 YATIRIM ARACI VAR
1-Ellerindeki parayı mevduat yahut iştirak fonu olarak bankalara yatırmakta, karşılığında kar hissesi yahut faiz geliri elde etmektedirler. Lakin elde edilen kar enflasyonun altında kaldığı için reelde paranın alım gücü düşmekte ve karlı bir yatırım yapılamamaktadır.
Son devirde getirilerin düşük olmasından dolayı paranın bedelini korumak için beşerler ya döviz alıyor yahut altına yatırım yapıyor. Aslında burada yapılan bir yatırım ve ek gelir elde edilmesi kelam konusu değildir yalnızca paranın kıymeti korunmaktadır. Çok fazla döviz alımı da enflasyonun yükselmesine niye olmakta, bu kısır döngüde TL’den dövize kaçışı artırmaktadır.
2- Gayrimenkule yatırımı (daire yahut dükkan almak) yapmak; mevduatın getirisi düşük olduğu için gayrimenkul yatırımları alternatif yatırım aracı olarak ön plana çıkmaktadır. Lakin gayrimenkul yatırımları da fazlaca düşük getiri sağlamaktadır.
Bugün büyükşehirlerde en düşük daire fiyatı 500-600 bin TL’den başlamaktadır. 500-600 bin TL’ye alınan bir dairenin aylık kirası 2 bin liradır. Yapılan yatırımın geri dönüş müddeti 25 yılı bulmaktadır.
3- Borsada pay senedine yatırım yapmak. Borsa, şirketlerin bedellerini tahlil edip karar verecek bilgiye sahip olmadığımızdan genel olarak insanımız uzak durduğu bir yatırım aracı. Borsadaki mevcut birikimin düşük olması bunu göstermektedir.
4- Devlet tahvili, bono ve sukuk üzere sabit getirili finansal araçlara yatırım yapılması; buradaki getiri de gerçek olarak enflasyon ile karşılaştırıldığında getirisi fazlaca düşük kalmaktadır.
ALTERNATİFE GEREKSİNİM VAR
Mevcut bankacılık sistemi ve öteki gelir getiren sistemler ülkenin muhtaçlıklarını karşılayamıyor. En hayli tercih edilen bu 4 yatırım seçeneğinden hiç biri insanları tam olarak tatmin etmemekte ve ülke iktisadının sağlıklı büyümesine de müsaade vermemektedir. Alternatif tahlillere gereksinimimiz var.
Türkiye iktisadına baktığımız vakit 2021 yılında en büyük sorunumuzun, yaklaşık 50 milyar doları bulan güç ithalatına ödenen faturadan kaynaklandığını görüyoruz. Bu kadar yüksek güç ithalatından dolayı cari açık oluşmakta, cari açık da yüksek döviz kuru ve enflasyonu birlikteinde getirmektedir.
Güç ithalatına bu paraları ödememek için tükettiğimiz elektriği kendi kaynaklarımızdan üretmemiz gerekiyor. Bugün Türkiye’nin yıllık 330 milyar kilovat saat elektrik tüketimi bulunmaktadır. Önümüzdeki 10 yılda elektrikli araç kullanması, endüstrideki büyüme üzere faktörler de göz önüne alındığında yıllık elektrik tüketimimizin 500 milyar kilovat saat üzerine çıkması beklenmektedir.
Bu da mevcut yerli kaynaklarımızı kullanarak elektrik üretimi yaptığımız konseyi gücün 100,000 megavattan yaklaşık 160,000 megavatta çıkarmamız manasına geliyor.
Mevcut heyeti gücümüzde Karadeniz’den çıkaracağımız doğalgazın ithal edilen doğalgaz yerine kullanılması; rüzgar, güneş ve hidroelektrikten elektrik üretmek için mevcut şurası gücümüze ek 50,000 megavat yatırım yapmamız gerekiyor. Bugün 50,000 megavatlık ek yatırımın maliyeti yaklaşık 40 milyar dolardır.
YATIRIM YASTIK ALTINDAKİ ALTIN VE DÖVİZLE YAPILABİLİR
Bu yatırımı yastık altında bulunan altın ve gerçek şahısların bankalardaki döviz mevduatı ile yapabiliriz. Burada sistem şu biçimde işleyebilir. Türkiye Varlık Fonu bünyesinde bir güç fonu kurularak bu fona mevcut üretimde olan kamuya ilişkin elektrik üreten santraller sermaye olarak aktarılır. Fonun idare ve kontrolü kamu tarafınca yapılır.
Kurulacak şirkette mevcut elektrik üreten tesisler gelir formülü ile kıymetlendirilerek bir kıymet tespiti yapılır. Güç projelerinde yapılan 1 milyon TL’lik yatırım ile yılda ortalama olarak 120,000 TL-150,000 TL ortası gelir elde edilmektedir.
Örneğin yıllık toplam 60 milyar kilovat saat elektrik üreten mevcut tesisler şirkete dönem edilirse şirketin bedeli 1 kilovat saat elektriğin bedeli 1 TL baz alınarak 7-8 yıllık geliri kadar bir paha olan 420-480 milyar TL’lik kıymet belirlenir. Dolasıyla her yıl yapılacak 100 milyar TL’lik yatırım için 100 milyar TL’lik pay satılır ve yeni yatırımlar gelen bu bedeller ile yapılır.
5 yıl içerisinde toplam 500 milyar TL’lik yatırım yapılır ve ülkemizin muhtaçlığı olan elektrik kendi kaynaklarımızdan üretilmiş olur ve güç ithalatımız düşer ve cari fazla veririz.
YILLIK YÜZDE 12-15 GETİRİ
Çalışırken tasarruf ederek yaptığı birikimlerini yıllık net %12-15 üzere gerçek getiri kazanan yatırıma yönlendiren insanımız para kazanır ve ülkemiz zenginleşir. Yatırım emelli döviz alıp kurun ve ötürüsıyla enflasyonun artmasına mahzur oluruz.
Areda Survey firmasının 2-3 Ocak 2022 tarihinde bin 119 kişi ile yaptığı ankette hükümet yahut lokal idarelerin büyük projelerine vatandaşların cüzi bir ölçü ödemeyle ortak etmeyi önbakılırsan kar paylaşım modeliyle ilgili sorulan “bu biçimde bir modele ortak olup gelir elde etmek ister misiniz?” sorusuna iştirakçilerin %67’si evet yanıtı vermiştir. Net getiri bilgisi olmadan proje fikrine bile %67 üzere büyük bir kısmın evet dediği bir modeli somut bilgiler ile insanlarımıza sunduğumuzda fazlaca büyük bir kabul nazaranceğini düşünüyorum.
TÜM PROJELERDE UYGULANABİLİR
Bu örnekleri ülkenin muhtaçlığı olan tüm projelerde uygulayabiliriz. Kendi kaynaklarımızı gereksinimlerimiz için yanlışsız bir biçimde kullanırsak ülkemizin tüm meselelerini çarçabuk çözebiliriz. Her yıl insanlarımızın Çiftlikbank üzere kripto para üzere kontrolü olmayan onlarca hayali projede milyarlarca lira para kaybetmesinin de önüne geçebiliriz. Ülkemizin aydınlık geleceğini tüm insanlarımızın el ele verip birlikte yatırım yaptığı; bir arada üretip bir arada kazandığımız bir modelle inşa edebiliriz.
Bugün toplumumuzun yaklaşık yüzde 80’lik kısmını fiyatlı çalışanlar ve/veya emekliler oluşturuyor. Yani ticaret yapmayan sabit gelirli insanlardan oluşuyor. Bu beşerler çalışırken tasarruf ederek yaptığı birikimleri değerlendirirken mevcut durumda yüklü olarak aşağıdaki seçeneklerden birinde bu yatırımlarını değerlendiriyorlar:
4 YATIRIM ARACI VAR
1-Ellerindeki parayı mevduat yahut iştirak fonu olarak bankalara yatırmakta, karşılığında kar hissesi yahut faiz geliri elde etmektedirler. Lakin elde edilen kar enflasyonun altında kaldığı için reelde paranın alım gücü düşmekte ve karlı bir yatırım yapılamamaktadır.
Son devirde getirilerin düşük olmasından dolayı paranın bedelini korumak için beşerler ya döviz alıyor yahut altına yatırım yapıyor. Aslında burada yapılan bir yatırım ve ek gelir elde edilmesi kelam konusu değildir yalnızca paranın kıymeti korunmaktadır. Çok fazla döviz alımı da enflasyonun yükselmesine niye olmakta, bu kısır döngüde TL’den dövize kaçışı artırmaktadır.
2- Gayrimenkule yatırımı (daire yahut dükkan almak) yapmak; mevduatın getirisi düşük olduğu için gayrimenkul yatırımları alternatif yatırım aracı olarak ön plana çıkmaktadır. Lakin gayrimenkul yatırımları da fazlaca düşük getiri sağlamaktadır.
Bugün büyükşehirlerde en düşük daire fiyatı 500-600 bin TL’den başlamaktadır. 500-600 bin TL’ye alınan bir dairenin aylık kirası 2 bin liradır. Yapılan yatırımın geri dönüş müddeti 25 yılı bulmaktadır.
3- Borsada pay senedine yatırım yapmak. Borsa, şirketlerin bedellerini tahlil edip karar verecek bilgiye sahip olmadığımızdan genel olarak insanımız uzak durduğu bir yatırım aracı. Borsadaki mevcut birikimin düşük olması bunu göstermektedir.
4- Devlet tahvili, bono ve sukuk üzere sabit getirili finansal araçlara yatırım yapılması; buradaki getiri de gerçek olarak enflasyon ile karşılaştırıldığında getirisi fazlaca düşük kalmaktadır.
ALTERNATİFE GEREKSİNİM VAR
Mevcut bankacılık sistemi ve öteki gelir getiren sistemler ülkenin muhtaçlıklarını karşılayamıyor. En hayli tercih edilen bu 4 yatırım seçeneğinden hiç biri insanları tam olarak tatmin etmemekte ve ülke iktisadının sağlıklı büyümesine de müsaade vermemektedir. Alternatif tahlillere gereksinimimiz var.
Türkiye iktisadına baktığımız vakit 2021 yılında en büyük sorunumuzun, yaklaşık 50 milyar doları bulan güç ithalatına ödenen faturadan kaynaklandığını görüyoruz. Bu kadar yüksek güç ithalatından dolayı cari açık oluşmakta, cari açık da yüksek döviz kuru ve enflasyonu birlikteinde getirmektedir.
Güç ithalatına bu paraları ödememek için tükettiğimiz elektriği kendi kaynaklarımızdan üretmemiz gerekiyor. Bugün Türkiye’nin yıllık 330 milyar kilovat saat elektrik tüketimi bulunmaktadır. Önümüzdeki 10 yılda elektrikli araç kullanması, endüstrideki büyüme üzere faktörler de göz önüne alındığında yıllık elektrik tüketimimizin 500 milyar kilovat saat üzerine çıkması beklenmektedir.
Bu da mevcut yerli kaynaklarımızı kullanarak elektrik üretimi yaptığımız konseyi gücün 100,000 megavattan yaklaşık 160,000 megavatta çıkarmamız manasına geliyor.
Mevcut heyeti gücümüzde Karadeniz’den çıkaracağımız doğalgazın ithal edilen doğalgaz yerine kullanılması; rüzgar, güneş ve hidroelektrikten elektrik üretmek için mevcut şurası gücümüze ek 50,000 megavat yatırım yapmamız gerekiyor. Bugün 50,000 megavatlık ek yatırımın maliyeti yaklaşık 40 milyar dolardır.
YATIRIM YASTIK ALTINDAKİ ALTIN VE DÖVİZLE YAPILABİLİR
Bu yatırımı yastık altında bulunan altın ve gerçek şahısların bankalardaki döviz mevduatı ile yapabiliriz. Burada sistem şu biçimde işleyebilir. Türkiye Varlık Fonu bünyesinde bir güç fonu kurularak bu fona mevcut üretimde olan kamuya ilişkin elektrik üreten santraller sermaye olarak aktarılır. Fonun idare ve kontrolü kamu tarafınca yapılır.
Kurulacak şirkette mevcut elektrik üreten tesisler gelir formülü ile kıymetlendirilerek bir kıymet tespiti yapılır. Güç projelerinde yapılan 1 milyon TL’lik yatırım ile yılda ortalama olarak 120,000 TL-150,000 TL ortası gelir elde edilmektedir.
Örneğin yıllık toplam 60 milyar kilovat saat elektrik üreten mevcut tesisler şirkete dönem edilirse şirketin bedeli 1 kilovat saat elektriğin bedeli 1 TL baz alınarak 7-8 yıllık geliri kadar bir paha olan 420-480 milyar TL’lik kıymet belirlenir. Dolasıyla her yıl yapılacak 100 milyar TL’lik yatırım için 100 milyar TL’lik pay satılır ve yeni yatırımlar gelen bu bedeller ile yapılır.
5 yıl içerisinde toplam 500 milyar TL’lik yatırım yapılır ve ülkemizin muhtaçlığı olan elektrik kendi kaynaklarımızdan üretilmiş olur ve güç ithalatımız düşer ve cari fazla veririz.
YILLIK YÜZDE 12-15 GETİRİ
Çalışırken tasarruf ederek yaptığı birikimlerini yıllık net %12-15 üzere gerçek getiri kazanan yatırıma yönlendiren insanımız para kazanır ve ülkemiz zenginleşir. Yatırım emelli döviz alıp kurun ve ötürüsıyla enflasyonun artmasına mahzur oluruz.
Areda Survey firmasının 2-3 Ocak 2022 tarihinde bin 119 kişi ile yaptığı ankette hükümet yahut lokal idarelerin büyük projelerine vatandaşların cüzi bir ölçü ödemeyle ortak etmeyi önbakılırsan kar paylaşım modeliyle ilgili sorulan “bu biçimde bir modele ortak olup gelir elde etmek ister misiniz?” sorusuna iştirakçilerin %67’si evet yanıtı vermiştir. Net getiri bilgisi olmadan proje fikrine bile %67 üzere büyük bir kısmın evet dediği bir modeli somut bilgiler ile insanlarımıza sunduğumuzda fazlaca büyük bir kabul nazaranceğini düşünüyorum.
TÜM PROJELERDE UYGULANABİLİR
Bu örnekleri ülkenin muhtaçlığı olan tüm projelerde uygulayabiliriz. Kendi kaynaklarımızı gereksinimlerimiz için yanlışsız bir biçimde kullanırsak ülkemizin tüm meselelerini çarçabuk çözebiliriz. Her yıl insanlarımızın Çiftlikbank üzere kripto para üzere kontrolü olmayan onlarca hayali projede milyarlarca lira para kaybetmesinin de önüne geçebiliriz. Ülkemizin aydınlık geleceğini tüm insanlarımızın el ele verip birlikte yatırım yaptığı; bir arada üretip bir arada kazandığımız bir modelle inşa edebiliriz.