Türkiye iktisadına ait temel göstergeler, kurlardaki hareketliliğin spekülatif olduğunu açıkça ortaya koyuyor. Kur üzerinden yapılan taarruzlarla oluşturulan spekülatif fiyatlamaların kasine; büyüme, yatırım, istihdam, ihracat başta olmak üzere iktisattaki aktivitenin kuvvetli olduğunu gösteren onlarca parametre var. Turizm gelirleri ile konut, otomobil, beyaz eşya satışları üzere harcama kalemlerinde de Türkiye geçmiş periyotlara nazaran artan bir ekonomik hareketlilik yaşıyor. Misal bir parlak tablo, kamu maliyesinin kuvvetli yapısını ortaya koyan datalarda de var.
ÇİFT HANELİ BÜYÜME GELİYOR
Ülke iktisadının bütün alt kalemlerinin yansıması olan büyüme sayısında Türkiye bu yıl doruğa oynuyor. Kuvvetli pandemi yılında yüzde 1,8 büyüyen Türkiye, bu yıl birinci çeyrekte yüzde 7, ikinci çeyrekte ise yüzde 21,7 büyüme kaydetti. Haftaya açıklanması beklenen üçüncü çeyrek büyümesinin de çift haneli olması bekleniyor. Büyümenin evvel göstergeleri yılın son çeyreğinde de kuvvetli büyümenin sürdüğünü gösteriyor. Türkiye’nin 2021’i yüzde 9-10 bandında bir büyümeyle kapatması bekleniyor.
İHRACATI BU YIL 50 MİLYAR DOLAR ARTTIRDIK
Büyümeye kuvvetli takviye veren kalemlerin başında gelen ihracattaki performans, parmak ısırtıyor. Geçen yıl 169 milyar dolar ihracat yapan Türkiye, yıl başından bu yana ihracatını yaklaşık 50 milyar dolar arttırdı. Türkiye’nin 12 aylık ihracatı Ekim sonu itibariyle 215,7 milyar dolara çıktı. Yurt haricinden gelen siparişlere yetiştirmekte zorlanan ihracatçı işletmeler, birfazlaca kesimde 6 ay daha sonrasına kadar sipariş kotalarını doldurmuş durumda. İhracattaki kuvvetli performans, geçen yıl 43 milyar dolar olarak gerçekleşen dış ticaret açığının 18,4 milyar dolara kadar düşürülmesinde büyük rol oynadı. İhracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 84,3’e çıktı.
YABANCI YATIRIMLAR ARTIYOR
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı’nın (UNCTAD), 2021 Dünya Yatırım Raporu’na göre; 2019’da 1,5 trilyon dolar olarak kaydedilen global milletlerarası direkt yatırımların, geçen yıl yüzde 35 azalarak 999 milyar dolara geriledi. Kuvvetli salgın ortamında küçülen global yatırım pastasından Türkiye 7,9 milyar dolarlık hisse almayı başardı. Türkiye’ye bu yılın Ocak-Eylül devrinde gelen milletlerarası direkt yatırım ölçüsü 9,8 milyar doları buldu. Bu yıl daha fazla yatırım çekmeye başaran Türkiye’nin bu yılı yaklaşık 12 milyar dolarla kapatması bekleniyor.
KAPASİTE KULLANIMI TEPEDE
İktisattaki üretim çarkına ait en değerli bilgi kapasite kullanım oranında da Türkiye son yılların tepesini yaşıyor. Kasım ayı itibariyle kapasite kullanım oranı yüzde 78,1 ile son üç yılın en yüksek düzeyine çıktı.
BÜTÇE DİSİPLİNİ AÇIĞI DA AŞAĞI ÇEKTİ
Kamu maliyesinin kuvvetli yapısını ortaya koyan kamu borcu ile bütçe açığının Gayrisafi Yurt İçi Hasılaya oranı üzere kalemlerde de Türkiye milletlerarası standartlara göre epeyce kuvvetli bir yapıya sahip bulunuyor. Hükümetin bu yıl için koyduğu projeksiyonda bütçe açığının gayrisafi yurt içi hasılaya oranı yüzde 4,5 olarak hedeflenmişti. Şu anda yüzde 3,5’e kadar düşürülen bu oranın yıl sonuna kadar daha da aşağıya düşmesi bekleniyor. Avrupa Birliği’nin üye ülkeler için belirlediği Maastricht Kriterleri’nde yüzde 60 düzeyi aşılmaması gereken eşik olarak kabul edilirken, Türkiye’nin kamu borcunun gayrisafi yurt içi hasılaya oranı ise yüzde 39,5’te seyrediyor.
Ticari araç satışı patladı
Türkiye otomotiv pazarı Ocak-Ekim 2021’de geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 4,5 büyüyerek 614 bin 891 adet satışa imza attı. Araba satışları geçen yılın tıpkı periyoduna bakılırsa yüzde 2,2 artışla 475 bin 312 adede çıkarken, ekonomik faaliyetlerin artışına gösterge olan yavaşça ticari araç satışları ise yüzde 13,2 artarak 139 bin 579 adedi buldu. bir daha ekonomik faaliyetlerin göstergesi olan ağır ticari araçlarda satışlar ise birinci 10 ayda geçene yılın birebir periyoduna göre yüzde 69 artış göstererek toplamda 19 bin 845’e yükseldi. Bu sayı 2015 yılından bu yana son 6 yılda en çok satılan sayısı da oluşturdu. Satılan ağır ticari araçların 13 bin 406 adedini çekiciler oluştururken, 6 bin 439 adedini ise kamyonlar oluşturdu. Çekicideki yüzde 73 ‘lük artış ise dikkat çekti.
Beyaz eşya satışı %9 arttı
Türkiye genelinde beyaz eşya satışları ocak-ekim ortası 10 aylık periyotta geçen yılın tıpkı periyoduna göre yüzde 9 artış gösterdi. bu vakitte beyaz eşyadaki 6 ana kümede toplamda 7,32 milyon adet eser satışı gerçekleştirildi. Birebir devirde ihracat ise yüzde 24 artışla 21,5 milyon adet olarak gerçekleşti.
Konut satışı 1 milyonu aştı
Konut satışları Ocak-Ekim devrinde bundan evvelki yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 15,2 azalışla 1 milyon 86 bin 539 olarak gerçekleşti. Türkiye genelinde ekimde 137 bin 401 konut satışı gerçekleştirildi. Ekimde satılan konut sayısı geçen yılın birebir ayına kıyasla yüzde 14,9 arttı.
Turizmden 22 milyar $ gelir
Cari açığın kapanmasına büyük tesir eden bir öteki kalem ise turizm gelirleri oldu. Ocak-Ekim devrinde Türkiye’ye gelen yabancı ziyaretçi sayısı yüzde 87,98 artışla 21 milyona ulaştı. 2021 yılı için 25 milyon turist ve 20 milyar dolar gelir gayesi kısa müddet evvel 28 milyon turist ve 22 milyar dolar gelir olarak revize edildi. Yılın birinci dokuz ayında 16,8 milyar dolara çıkan turizm gelirlerinin, son çeyrekte de güzle seyreden yabancı ziyaretçilerle 22 milyar dolara çıkması bekleniyor.
ÇİFT HANELİ BÜYÜME GELİYOR
Ülke iktisadının bütün alt kalemlerinin yansıması olan büyüme sayısında Türkiye bu yıl doruğa oynuyor. Kuvvetli pandemi yılında yüzde 1,8 büyüyen Türkiye, bu yıl birinci çeyrekte yüzde 7, ikinci çeyrekte ise yüzde 21,7 büyüme kaydetti. Haftaya açıklanması beklenen üçüncü çeyrek büyümesinin de çift haneli olması bekleniyor. Büyümenin evvel göstergeleri yılın son çeyreğinde de kuvvetli büyümenin sürdüğünü gösteriyor. Türkiye’nin 2021’i yüzde 9-10 bandında bir büyümeyle kapatması bekleniyor.
İHRACATI BU YIL 50 MİLYAR DOLAR ARTTIRDIK
Büyümeye kuvvetli takviye veren kalemlerin başında gelen ihracattaki performans, parmak ısırtıyor. Geçen yıl 169 milyar dolar ihracat yapan Türkiye, yıl başından bu yana ihracatını yaklaşık 50 milyar dolar arttırdı. Türkiye’nin 12 aylık ihracatı Ekim sonu itibariyle 215,7 milyar dolara çıktı. Yurt haricinden gelen siparişlere yetiştirmekte zorlanan ihracatçı işletmeler, birfazlaca kesimde 6 ay daha sonrasına kadar sipariş kotalarını doldurmuş durumda. İhracattaki kuvvetli performans, geçen yıl 43 milyar dolar olarak gerçekleşen dış ticaret açığının 18,4 milyar dolara kadar düşürülmesinde büyük rol oynadı. İhracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 84,3’e çıktı.
YABANCI YATIRIMLAR ARTIYOR
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı’nın (UNCTAD), 2021 Dünya Yatırım Raporu’na göre; 2019’da 1,5 trilyon dolar olarak kaydedilen global milletlerarası direkt yatırımların, geçen yıl yüzde 35 azalarak 999 milyar dolara geriledi. Kuvvetli salgın ortamında küçülen global yatırım pastasından Türkiye 7,9 milyar dolarlık hisse almayı başardı. Türkiye’ye bu yılın Ocak-Eylül devrinde gelen milletlerarası direkt yatırım ölçüsü 9,8 milyar doları buldu. Bu yıl daha fazla yatırım çekmeye başaran Türkiye’nin bu yılı yaklaşık 12 milyar dolarla kapatması bekleniyor.
KAPASİTE KULLANIMI TEPEDE
İktisattaki üretim çarkına ait en değerli bilgi kapasite kullanım oranında da Türkiye son yılların tepesini yaşıyor. Kasım ayı itibariyle kapasite kullanım oranı yüzde 78,1 ile son üç yılın en yüksek düzeyine çıktı.
BÜTÇE DİSİPLİNİ AÇIĞI DA AŞAĞI ÇEKTİ
Kamu maliyesinin kuvvetli yapısını ortaya koyan kamu borcu ile bütçe açığının Gayrisafi Yurt İçi Hasılaya oranı üzere kalemlerde de Türkiye milletlerarası standartlara göre epeyce kuvvetli bir yapıya sahip bulunuyor. Hükümetin bu yıl için koyduğu projeksiyonda bütçe açığının gayrisafi yurt içi hasılaya oranı yüzde 4,5 olarak hedeflenmişti. Şu anda yüzde 3,5’e kadar düşürülen bu oranın yıl sonuna kadar daha da aşağıya düşmesi bekleniyor. Avrupa Birliği’nin üye ülkeler için belirlediği Maastricht Kriterleri’nde yüzde 60 düzeyi aşılmaması gereken eşik olarak kabul edilirken, Türkiye’nin kamu borcunun gayrisafi yurt içi hasılaya oranı ise yüzde 39,5’te seyrediyor.
Ticari araç satışı patladı
Türkiye otomotiv pazarı Ocak-Ekim 2021’de geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 4,5 büyüyerek 614 bin 891 adet satışa imza attı. Araba satışları geçen yılın tıpkı periyoduna bakılırsa yüzde 2,2 artışla 475 bin 312 adede çıkarken, ekonomik faaliyetlerin artışına gösterge olan yavaşça ticari araç satışları ise yüzde 13,2 artarak 139 bin 579 adedi buldu. bir daha ekonomik faaliyetlerin göstergesi olan ağır ticari araçlarda satışlar ise birinci 10 ayda geçene yılın birebir periyoduna göre yüzde 69 artış göstererek toplamda 19 bin 845’e yükseldi. Bu sayı 2015 yılından bu yana son 6 yılda en çok satılan sayısı da oluşturdu. Satılan ağır ticari araçların 13 bin 406 adedini çekiciler oluştururken, 6 bin 439 adedini ise kamyonlar oluşturdu. Çekicideki yüzde 73 ‘lük artış ise dikkat çekti.
Beyaz eşya satışı %9 arttı
Türkiye genelinde beyaz eşya satışları ocak-ekim ortası 10 aylık periyotta geçen yılın tıpkı periyoduna göre yüzde 9 artış gösterdi. bu vakitte beyaz eşyadaki 6 ana kümede toplamda 7,32 milyon adet eser satışı gerçekleştirildi. Birebir devirde ihracat ise yüzde 24 artışla 21,5 milyon adet olarak gerçekleşti.
Konut satışı 1 milyonu aştı
Konut satışları Ocak-Ekim devrinde bundan evvelki yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 15,2 azalışla 1 milyon 86 bin 539 olarak gerçekleşti. Türkiye genelinde ekimde 137 bin 401 konut satışı gerçekleştirildi. Ekimde satılan konut sayısı geçen yılın birebir ayına kıyasla yüzde 14,9 arttı.
Turizmden 22 milyar $ gelir
Cari açığın kapanmasına büyük tesir eden bir öteki kalem ise turizm gelirleri oldu. Ocak-Ekim devrinde Türkiye’ye gelen yabancı ziyaretçi sayısı yüzde 87,98 artışla 21 milyona ulaştı. 2021 yılı için 25 milyon turist ve 20 milyar dolar gelir gayesi kısa müddet evvel 28 milyon turist ve 22 milyar dolar gelir olarak revize edildi. Yılın birinci dokuz ayında 16,8 milyar dolara çıkan turizm gelirlerinin, son çeyrekte de güzle seyreden yabancı ziyaretçilerle 22 milyar dolara çıkması bekleniyor.